Монгол эрчүүдийг сонгох Солонгосын бодлогыг дэмжмээргүй байна

Гадаад хэргийн яамнаас гаргасан судалгаагаар манай улсын 120 гаруй мянган иргэн гадаадад ажиллаж амьдарч байна гэсэн байх юм. Үүнээс гадаадын улс орнуудад хууль ёсоор байгаа иргэд 87000, гэрээгээр ажиллагсад 29000, хууль бус хараар ажиллаж байгаа иргэд 33000, Казахстанд давхар харъяалалтай болсон иргэд 21000, дэлхийн улс онуудад цагаачлан суугаа 18000, оюутан 9000 гэх тоог гаргасан байна. Гэтэл өнөөдрийн байдлаар БНСУ-д л албан бус тоогоор 35 мянган Монгол иргэн ажиллаж амьдарч байгаа бөгөөд эдгээр хүмүүсийн 80 хувийг нь эрэгтэй хүмүүс эзэлдэг гэсэн тоо баримт байдаг аж. Үүнээс харахад Монгол эрчүүд маань хилийн чанадад гарч хацар гоо охид бүсгүйчүүд маань буйраа сахиад үлдэх хувь заяатайгаа эвлэрч Монголд эр хүйстэй хүн үлдэхгүй бололтой. Өнөөдрийн байдлаар манай улсын хэдэн мянган эрчүүд хилийн чандад ажиллаж байгаа талаар НХХЯ орж Хөдөлмөрийн бодлого зохицуулалтын газрын орлогч дарга Д.Алимаатайуулзсан болов ч “Манайд уг нь энэ талаар нас хүйсийг нь харуулсан нарийн тоо баримт байдаг л даа. Даан ч энэ бүгдийг одоо харах гэхээр нэлээд цаг орох учраас чи дараа ирж энэ талаар мэдээлэл ав” хэмээн ихэмсэг байдалтай хэлээд халгаасангүй. НХХ-ийн сайд Т.Ганди та, Д.Алимаа гэх ажлаа мэддэггүй, хийж чаддаггүй хүн дээ санаа тавих цаг болсон байна шүү.

Өнөөдөр манай улс шиг хамаг эрчүүдээ харь орон руу боолын гэрээгээр гаргаж байгаа улс орон гэж ер нь байдаг юм болов уу. Хэрвээ энэ байдал дахиад хэдэн жил давтагдах юм бол Үндэсний аюулгүй байдлын хэмжээнд яригдахаар асуудал босож ирэх нь гарцаагүй. Нэгэнт Т.Ганди сайдын цэргээс үг сонсч чадаагүй тул аргаа ядаад улсдаа ганц гэж хэлэгдэх Статистикийн төв газар орсон болов ч энэ байгууллага та бидний татварын мөнгөөр харин ч нэг тоглож суудаг газар бололтой. Манай улсын хэдэн хүн гадаад улс орнуудад ямар шугамаар яах гэж яваад хэд нь эргэж ирдэг, хэд нь тэндээ шингэдэг талаар ямар ч судалгаа шинжилгээ хийсэн юм байдаггүй бололтой. Үзээд эргүүлээд өгье гэсэн ч энэ талаар судалгаа хийсэн нэг ширхэг ч цаас байхгүй гэдэг хариултыг л хэд хэдэн хаалганы цаанаас сонсоод буцлаа. Нэгэнт холбогдох байгууллагуудаас нь гадаадад ажиллаж амьдарч байгаа хэдэн эрэгтэй хүн байдаг талаар юу ч мэдэж чадаагүй тул 5000 эрэгтэй хүнийг ялгаж, салгаж БНСУ-руу ажилтнаар гаргана гэж яриад байгаа “Гадаад ажиллах хүч илгээх төв” орж гүйцэтгэх захирал Г.Билэгсайхантай уулзаж энэ талаар тодруулсан юм.

– Энэ удаагийн Солонгос руу ажиллах хүч гаргах асуудал заавал эрэгтэй хүн гаргана гэж яриад байна. Ямар учиртай юм бол?

– Солонгос улс эдийн засгийн хямралтай байгаа юм. Гар үйлдвэр, газар тариалангийн салбартаа эмэгтэй хүн ажиллуулж байсан бол энэ салбар нь өөрөө хүндхэн асуудалтай тулгарсан учраас гадаадаас ажиллах хүч авахдаа хязгаарлалт хийж өгсөн. Нэг үгээр хэлбэл тухайн салбарт эмэгтэй хүн ажиллах боломж байсан бол энэ удаагаас эхлээд боломжгүй болж хүнд үйлдвэрт зөвхөн эрэгтэй хүн авна гэдэг саналыг манай улсад тавьсан. Иймээс л зөвхөн эрэгтэй хүн авна гэдэг зар тарсан гэж ойлгож болно.

-Тэгэхээр 5000 эрэгтэй хүнийг гадаад гаргаж байгаа учир манай улсад хүйсийн харьцаа алдагдахад хүрээд байна гэж ойлгоод байгаа юм?

– Нэгэнт л цаад газраас 5000 эрэгтэй хүн гэж заагаад өгсөн учраас үүнийг бид улс төржүүлэх шаардлага байхгүй. Бид хэнийг гадаадад гар гэж шаардахгүй. Тэр хувь хүний л асуудал.

– Яагаад?

– Энэ 5000 эрэгтэй хүний цаана хэдэн арван мянган хүний амьдрал хамт байгаа болохоор нэг ч гэсэн хүний амьдрал сайжирна гэсэн үг биз дээ. Өнөөдөр бид юмыг дандаа улс төртэй холбож байснаас өөдрөгөөр бодоод үзэх нь дээр биш гэж үү. Энд би нэг зүйлийг зориуд хэлэхэд энэ удаагийн бүртгэл орон даяар 11 сарын 10-наас гурав хоног зохион байгуулагдах бөгөөд аймаг, дүүргийн Хөдөлмөр халамжийн үйлчилгээний газруудаар бүртгэнэ. Бүртгэлийн хураамж 21510 төгрөг байгаа ч хэлнийхээ тал дээр нэлээд анхаарах хэрэгтэй. Учир нь эрүүл мэнд болон бусад бүх зүйлээр тэнцсэн байлаа ч гэсэн хэлнийхээ шалгалтанд оноо нь хүрээгүй бол ямар ч найдвар байхгүй гэсэн үг.

– Манайханд арын хаалга гэж нэг сайхан юм байдаг?

– За яахав. Бүртгүүлчихээд арын хаалгаар эрүүл мэндээрээ тэнцээд хэлний шалгалтаа сайн өгөөд танд урилга ирлээ гэж бодоход солонгосын хил дээр эндээс очиж байгаа бүх хүмүүсийг дахин нэгдсэн журмаар эмчийн үзлэгт оруулж нарийн үзлэг хийнэ гэж байгаа. Хэрвээ танд ямар нэгэн хууч өвчин элэгний “в”, “с” вирус, сүрьеэ, бэлгийн замын халдварт өвчин байдаг бол ямар ч найдваргүй эргээд буцах болно. Энэ тал дээр солонгосын тал их анхаар ч байгаа.

-Танайх нийт хэдэн хүн гаргаад байгаагийн хэд нь эрэгтэй вэ?

– Өнөөдрийн байдлаар 4300 хүн гаргасны 90 гаруй хувь эрэгтэй хүн.

-Нийт зардал хэд болж байна?

-900 орчим долларт багтаж байгаа.

– Солонгост очоод хэдэн төгрөгний цалин авах вэ?

– 500 орчим ам. доллар авна.

-Яагаад гэр бүлээр нь гаргаж болдоггүй юм бол?

– Хоёр улсын гэрээнд гэр бүлээр нь гэж заагаагүй.