Хятадууд сүрдүүлээд байгаа юм биш үү, биднийг…

Өнгөрсөн бямба гаригт УИХ-ын гишүүн, Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатар сэтгүүлчидтэй уулзаж, “Зангиагүй уулзалт” хийсэн. Уг уулзалтын гол зорилго нь ирэх жил тохиох Монгол Улсад дипломат алба бий болсны 100 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэхтэй холбоотой агаад хамгийн гол нь Монгол Улсыг гадаад орнуудад сурталчлах явдал гэдгийг сайд уулзалтынхаа эхэнд онцолж байгаа дуулдсан. Тэрбээр Монгол Улс мөнхийн хоёр хөрштэйг онцлоод манай улсын гадаад худалдааны 50 орчим хувийг Хятад улс дангаараа эзэлдэг. Мөн Монгол Улсад гадаад орнуудаас хийж байгаа хөрөнгө оруулалтын хэмжээгээр ч Хятад улс тэргүүлдэг гэдгийг дуулгасан. Тэр ч утгаараа сүүлийн жилүүдэд хоёр орны харилцаа өргөжиж, Хятад, Монголын иргэд харилцан олон тоогоор хоёр улсын хооронд зорчих болсон билээ. Ялангуяа Монголын бүтээн байгуулалт, уул, уурхай, зам, барилгын ажилд хоёр орны Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн дагуу хятад иргэдийг олноор оролцуулж байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор БНХАУ-аас Монгол Улсад ажиллаж байгаа хятад ажилчид гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчилд холбогдох, Монгол иргэдийн эрх чөлөө, эрүүл мэнд, тэр бүү хэл амь насанд халдсан тохиолдол цөөнгvй гараад байгаа.

Үүнээс шалтгаалан Монголчуудын зvгээс хятад иргэдийг vзэн ядах, заналхийлэх явдал гарах болсон нь хоёр орны иргэд хоорондын харилцаанд бэрхшээл учруулж магадгүй байгаа учраас хоёр орны Элчин сайдын яамдын түвшинд нэлээд анхаарал болгоомжтой хандаж байгаа гэсэн. Гэтэл хэдхэн хоногийн өмнө Монгол Улсад ажиллаж буй хятад иргэдийг заналхийлсэн аливаа мэдээллүүдийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр дэвэргэх нь БНХАУ-д зорчиж буй танай иргэдийн аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлж болзошгүй шүү гэдгийг манай улсад суугаа тус улсын ЭСЯ-наас анхааруулсан гэнэ.

Өөрөөр хэлбэл хүний нутагт ирчихээд хууль зөрчиж буй иргэдтэйгээ тулж ажиллахын оронд танайхан манайхаас холдоод хаачих вэ дээ гэсэн дээрэнгүй vзэл гаргасан мэт харагдаад байгаа биз. Үүнийг энхийн харилцаатай байх учиртай өмнөд хөршийнхөн маань шууд ил цагаанаар бидний монголчуудыг заналхийлж байгаа гэхээс өөрөөр хэрхэн ойлгох… Үнэндээ манай улсын хувьд гаднаас авсан ажиллах хүчин, мөн манай улс руу цагаачилсан иргэдийн дийлэнх нь хятадууд байдаг. Тэр хэрээр гудамжаар алхахад нэжгээд хятад иргэнтэй тааралддаг болсоор удсан. Хаа сайгvй язганах хятадуудыг хараад аргагvй л тоолж барамгүй олон хүнтэй улс юм даа гэх бодол ч төрдөг. Гэхдээ тоолж боломгүй олон хүнтэй улсын иргэдийг орогнуулдаг нь Монгол биш.

Усыг нь уувал ёсыг нь дагадаг уламжлалыг дагасан ч өвөрлөгч иргэдийн хэрээс хэтэрсэн авирлал байх ёстой хэмжээнээсээ бараг 100 дахин давчихаад буй гэдэгтэй олон хvн санал нийлэх биз. Мэдээж манай улсад орж ирэн ажиллаж, амьдарч буй хятад иргэд бүгдээрээ бүтэлгvй амьтад гэсэн үг биш л дээ. Гэвч уул уурхайн салбарт үйл ажиллагаа эрхлэгчид, барилга байгууламжийн салбарт ч тэр хүч түрэн орж ирсэн хөршүүдийн маань хууль бус үйлдэл өдгөө хуулийн байгууллагынхны толгойн өвчин болчихоод байгаа нь нууц биш.

Цагдаагийн байгууллагын мэдээллээс үзэхэд гадаадынхан хэрэг тарьсан тохиолдлын 60-70 хувь нь хятадууд байдаг юм билээ. Тэгсэн атал ЭСЯ-ныхан нь манайханд хатуурхаад байвал танай улсын иргэдийг манай улсад очихоор манайхан яаж ч магадгvй шүү, бараг л араа даагаарай гэсэн балмад анхааруулга /сvрдүүлэг/-ыг өгч буй нь нэг талаар Даяар Монгол, Хөх Монгол хэмээх төрийн бус байгууллагын залуучуудын хэлээд байдаг асуудлыг хөндөх цаг болсныг гэрчилж буй ч гэж болно. За ямартаа ч дэлхийн жишигт, энхтайвны нөхцөлд нэг улс нөгөөгөө ийм бүдүүлгээр сvрдvvлж байхыг даяаршиж буй энэ зуунд би л лав олж сонсоогvй юм байна.

Ямар Иракын сүнит, шитүүд байгаа биш дээ. Эцэст нь тэмдэглэхэд манай улсын Гадаад хэргийн яамныхан хятадуудын сүрдүүлгийн хариуд ямар гээч хариу өгөх нь одоогоор тодорхойгvй байна. Ний нуугvй хэлэхэд нэг их дипломат ёсыг баримталдаг улс болох гээд чимээгүй өнгөрөх бодолтой байх шиг хар төрсөн. Бодвол хэвлэлийнхний амыг барьж, хэдэн даварсан хятадуудыг эх оронд нь хүлээлгэж өгөөд асуудлыг шийдчихнэ гэж бодоод байх шиг байгаа юм.

Гэвч Монгол бол тусгаар тогтносон улс. Хятадын нэг муж болох Өвөрмонгол биш гэдгийг бодолцон хариуг нь дориухан барих хэрэгтэй болов уу. Тэгээд ч хятадаас бараа бvтээгдэхvvн, хоол хүнс авахаа болилоо гээд монголчууд өлсөж үхэх эсвэл нүцгэн шалдан гүйх аюул учрахгvй гэж найдаж байна. Бүр харанхуйгаар төсөөлөхөд болохгvй бол арьс нэхийгээ нөмрөөд ч болов явж л таараа. Дэлхий нийтээр даяаршиж буй энэ цаг дор хоёр хөрш улстайгаа бид, зөрж муудалцаад хаачих вэ гэсэн хүлцэнгvй байдлаар асуудалд хандвал их удалгvй Монгол Улсын маань тусгаар тогтнол, үндэсний аюулгvй байдал заналхийлэлд өртөн тун удалгүй дэлхий нийтэд Автономит Ар Монгол хэмээн дорд үзэгдэх цаг дөхчихсөн юм биш үү, таминь ээ…

З.Урсгал
Эх сурвалж: “Улаанбаатар таймс” сонин