Жинхэнэ Монгол хүн гэж хэнийг хэлэх вэ?

Энэ их маргаантай сэдэв л дээ тэгээд өөрийн сэтгэгдлээ бичлээ! Санаанд тань нийцэхгүй бол уучлаарай. Жинхэнэ Монгол хүн гэж хэнийг хэлэх вэ? Зарим нэг нь жинхэнэ монгол хүн гэж цэвэр цусны монгол хүнийг хэлнэ энэ нь тухайн хүн заавал монгол эцэг эхээс төрсөн байх харин зарим нь Монгол улсын иргэн гэж бүртгэгдсэн хэн боловч Монгол хүн юм гэнэ. Харин миний бодлоор жинхэнэ монгол хүнийг тодорхойлоход цусанд гэвэл хэтэрхий өрөөсгөл ойлголт болох болов уу! Юуны өмнө бид чинь зүгээр л хүн шүү дээ гэдгийг санах хэрэгтэй. Харин газар зүйн байршилын хувьд харилцан адилгүй орчинд төрсөн учраас өөрсдийн амьдралын онцлог, хэв маягт тохируулаад өөрсдийн ёс, зан заншил, соёлоороо ялгарсаныг бид улс, үндэстэн гэдэг болов уу. Ерөөсөө үе үеийн түүхэнд ч өнөө үед ч нөгөө сайн, цэвэр цустай гээд байгаа монголчууд хүний санаанд оромгүй хэргийг нутаг нэгтэндээ хийж байна шүү дээ. Энэ нь юу вэ гэхээр цэвэр цусанд бус шуналд л учир нь байгаа юм. Та өөрийгөө би жинхэнэ монгол хүн гээд цээжээ дэлдээд байдаг гэтэл орчин цагийн өнөөгийн бид нар эртний, өнгөрсөн үеийн монголчуудаас ихээхэн өөрчлөгдсөн, ялгаатай болсныг эрхгүй анзаарах бизээ. Өмсөж байгаа бүх хувцас, идэж ууж байгаа хүнс, тэрч битгий хэл амьдарч байгаа орон гэр ч бүгд л гадны соёлоос авсан байгаа биздээ.

Уучлаарай та намайг зөв ойлгоорой би таныг өнөөдрөөс эхлээд эртний Монгол хүн шиг амьдар гэсэнгүй харин дэлхий нийтэд тулгарч байгаа энэ уусах байдалд хэрхэн хандах талаар өөрийн бодлоо л тантай хуваалцаж байна. Хэдхэн жилийн өмнө бид хол байгаа нэгэнтэйгээ утсаар ярих гэж төв шуудан ордог байсан бол өнөөдөр хөдөө малчны гэрээс аль европ, америкруу ямар ч төвөггүй холбогдож байна. Энэ нь юу вэ гэхээр техник технологийн энэ хөгжил дэлхийн улс орнуудыг хүссэн хүсээгүй улам бүр нэгтэж байна. Тун удахгүй бид өөр улс орныг хөрш айл шигээ санаж харин өөр гарагийг гадаад ертөнц гэж нэрлэх болов уу. Учир нь техник технологийн энэ их хурдацтай өөрчлөлт биднийг нэг гарагын иргэн гэдэг ойлголтой улам бүр нэгтгэх болно. Өнөөдөр бид тусгаар улс гээд цээжээ дэлдээд ч дан ганцаар оршин тогтож чадахүй нь хэн бүхэнд тодорхой. Нөгөө муу хэлээд байгаа Хятадын хил хэд хоног хаагдахад л бид хүнсий болоод бусад хэрэгцээт барааны хомсдолд ороод эхэлдэг шүү дээ. Дэлхийн улс орнууд өөрт байгаа давуу талаа ашиглаж бусад үндэстэнд бүтээгдэхүүнээ борлуулаж өөрт байхгүйгээ өөр бусдаас авч байна. Үүнийг жижиг хэлбэрээр хэлвэл айл хөршийн харилцаа юм.

Хэрвээ бүх улс орон айл хөрш юм бол цусанд тэгтэл санаа зовох шаардлага байхгүй саахалтаас эхнэр авах, хөршийн залуутай суух нь хэвийн л зүйл шүү дээ харин хамгийн чухал зүйл нь тухайн үндэстэн гэж ялгарах, тодорхойлох соёлоо л хамгаалаж авч үлдэх нь чухал юм. Миний бодлоор өөр үндэстний соёл бидний соёлд хэт шүүлтүүргүй түрэмгийгээр орж ирж байгаа нь жинхэнэ аюулын харанга гэлтэй. Бид хий л баахан өмхий хятад, муусайн гадаадууд гээд байдаг гэтэл бид тэдний соёлыг бараг өөрслийн соёлоос ч илүү мэддэг, дагаж мөрддөг тэгээд эцэг өвгөдөөс уламжилаж ирсэн өв соёлоосоо илүү гэж ойлгодог болчихоод байна шүү дээ. Би өөрийгөө худлаа магтах гэсэнгүй би ч бас тэр мартагдасдын нэг нь мэдээд, ухаараад байгаа хэрнээ биелүүлдэггүй мунхаг толгой. Эмэг эх, ээж маань өглөө бүр цайныхаа дээжийг тэнгэр хангайдаа өргөдөг, аливаа зүйлийн учрыг хэлэхдээ зүйр цэцэн үгээр хэлдэг цэцэн хүмүүс байлаа.

Гэтэл би одоо тэднийхээ үйл хэргийг үргэлжлүүлсэн зүйлгүй л таг харанхуй хүн сууж байна. Яагаад ийм байдалд хүрчихсэнээ өөрөө ч мэдэхгүй юм…. Бидний энэ өөрчлөлт байгалийн жам ч харин энэ хувьсалд бид өөрсдийн хаяж, гээж үл болох соёлоо л авч явбал Монгол гэдэг тусгаар үндэстэн гэдгээ хадгалан үлдэх болов уу! Эзэн хичээвэл заяа нь түшнэ гэдэг дээ. Монгол үндэстэн өнө мөнх оршин байх болтугай!

24 Comments

  1. hgl says:

    jinhen mongol er hun chini mi hair shu dee bas aaw

  2. hm says:

    miniihaar bol jinken mongol er hun gej mongoloo gesen setgeltei ger buliinhe terguunen bolood yavchij chaddag hiimortoi chin unench setgeltei yadarsan negend tuslaj zovson 1nd n dem uguh chadaltai uhaantai shiidmeg . er n dur turh n  tolgoind yag l deer ueiin shiliin sain er esvel suhbaatar esvel chingis ntr shig l tiim l hun tusuulugddugshude .harin emegtei hun yag l manduhai tsetsen hatanshig bha estoi yumshige tesver hatuujiltai unench eh orniiho tuluu uuriin amidarliig garguund n hayah chadvartai bas geree emegtei hunshig emh tsegtstei avaad yavchih chadaltai daruu tuluv uran tsetsen halamjtai l bha estoi gej boddogo

  3. galaa says:

    chinii sanal bolj baina. mongoloo gesen zurh setgeltei huniig mongol hunge bolno. gehdee chi boddoo tsus chuhal bish geed neg shar yumuu har nuhur mongol deel umsuud airag uuj baiga huniig tusuuluud mongol hun geed uzdee. gol ni tsusand bidnii gen-d mongol gej baigaa yumchin yvdagshuudee. 

  4. Anonymous says:

    er bol jinhene er hvn gej ger oron gergii hvvhdee sahasnaar ni amidruuil chaddag hvniig helne Eh oron ene ter gej tom duugaraag yahav de Uls toroos busad gazar emegteichvvd l ene ulsig avch yavj bn Tanai har hvn vzegdehgvi bgaamuu? Baigaa baigaa Tegeed haana bgaad baihaar vzegdej haragddaggvi uym? Gertee hvvhdee harj baigaa Gaduur garahaar arhi uuchuhaad bolohgvi uym Ene bol manai onoogiin dvr torh

  5. erka says:

    za end comment bichsen humuust handaj helehed… bas tsaashdaa ene commentiig unshih humuust gej helehed tsever tsus gd bh yum mongold tudiigui delhii dayaraa bhgui bolson shuu d. chinggis haanii ued ih baildan daguulalt bolj bhad haa yavsan gazraa l uriin shingenee tsatsaj yavsan bdag shuu d. chinggisiin ehneruud ch gesen end tendehiin collection huuhnuud l bsan shd. ter ued tsus n yaj holildoj ali ulsiin hunii tsustai holildoj erliiz hurliiz bolj bsan gedgee medehgui humuus yag unuu ued uuriiguu tsever tsustai mongol hun geed l yavj bgaa. hatuu buguud unen ug.

  6. МОНГОЛ ХҮҮ says:

    ЭЦЭГ ӨВГӨД МИНЬ ҮЕИЙН ҮЕД ЗОГСОЛТГҮЙ ХЭЛХЭЖ ИРСЭН АРИУН УДАМ ЦУСЫГ ХАЙРЛАЖ ЧАДАЛГҮЙ ХУВИА БОДОЖ ГАНЦХАН ӨӨРИЙГӨӨ БОДСОН БҮСГҮЙЧҮҮД ХӨӨРХИЙ.АЛИВАА СОНГОЛТ ХИЙХДЭЭ БИ ХЭН БИЛЭЭ ХЭНИЙ ҮР ҮНДЭС ЯС ЦУС БИЛЭЭ ГЭДГЭЭ ЯМАГТ САНАЖ ЯВНА УУ.

  7. NOOOOOOOOOOOOO SHVV says:

    Chinii ohintoi neg pad har nuhur ireed suuval zvgeer vv?
    Chinii ehner geed bgaa hvn chini genet bor tsaraitai hvvhed gargaval zvgeer vv?
    Chinii ach guch gej bas neg bor tsaraitai yum baival zvgeer vv?

    Uuchlaarai nadad MONGOL tsus chuhal.

    Арслантай тамганы чинь бэх нь хатваас
    Цусаараа би дэвтээе
    Алтан соёмбо чинь хазайваас
    Ясаараа би тулъя

    ТӨРИЙН МИНЬ СҮЛД ӨРШӨӨ…

  8. Anonymous says:

    Tsever tsus gej yum bdahgui… 

  9. Anonymous says:

    Odoo uyed mongol gen-tei l bol mgl gehed hetsuu bolson. Mongol eej aavtai hernee mongoloor yarij chadahgui ochnoon huuhduud gadaadad amidarch bna. eej aav n helee zaaj ogoogui anhaaraagui huuhed oor orchind bgaa uchraas hedii mgl aild amidardag ch nogoo orniihoo soyoliig turuulj suraad, mongoloor oiroltsoogoor oilgodog. yarij ogt chadahgui bolohoor n uneheer oilgoj bgaa gedegt itgemeergui tolgoi dohiod ineegeed bna. Harahaar yah argagui jinhene mongol tsaraitai tom nuurtei huuhduud. gert n neg ch gadaad hun bhgui.Gehdee ihenh tsag n surguuli naiz nohodtei ongoroodog bolohoor ter… Te dnar l mgl-d ochood amidarch chadahgui. hel soyol surahgui l bol

    sorry, bichlegiig ogt unshaagui garchignii hariu

  10. Man says:

    Ter emegtein heldegeer tsever tsus tanidag aparat baigaa ГЕН gedeg biluudee ternees ni shiijilj bolnoo. za ene ch yaah ve ali elentseesee mongoljson hari ornii udam bi mongol hun gej shulegleed yavj baigaa shuu de. (gedee”Би Монгол хүн” shulegiig bichsen Ч.Чимэд guag bi heleegui yum shuu). Mongoliin nuudelchin yos zanshil odoo negent utgaa aldsan. heegui gundugui zanch odoogiin niigemd tohiromjtoi zuil bish. Harin bag nasnii huuhduudiig surgan humuujuuleh ulamjlalt uhaan l heregtei baina. Hariltsaanii ulamjlalt yos ehes deedes ahmad uee hundleh yosiig baga nasnaas ni surgah geregtei. Namaig l baga baihad aav mini dandaal mongol ardiin ulger yarij ugdug baisan dag odoo tuun dundaa surgaalt ulger ih yaridag baisan. endees l ehleed bi mongolooroo setgej ehelsen baih gej boddog. Daraa ni bichig useg surahad mini mongoliin huuchnii tuulis zohioloos mongol bichigees orchuulj bichij ugch bi unshij bailaa. ingeed mongolooroo bodoj sursan baih. IIm bolohoor bi uuriiguu Mongol hun gej bardal helnee.

  11. зочин says:

    ХАЛХЫН ЖИНХЭНЭ ХӨХ ӨВГӨЧҮҮД ЦӨӨРӨӨ ЮУ ДАА. ХОЛЧ БОДОЛ, УУЖУУ УХААН ХАЙР НЬ ДОТРОО ХАЛ НЬ ГАДНАА, ХАРАХАД ЭМЭЭМЭЭР, ТЭГСЭН МӨРТЛӨӨ МАГТУУЛМААР, СУРГААЛ ЮУГИЙ НЬ СОНСОЖ ЗАГНУУЛМААР Ч…

  12. javkhaa says:

    ehendee owoo gaigui yawj bsnaa suulruugee teneg yum yariad ehellee ….. ennii helj bgagar gadniihantai suuh n zugeer gene!!!!!!!!!!!!!!

  13. Man says:

    Жинхэнэ монгол цусны эр хүнийг хайя гэвэл дээрх зурган дээр байгаа шиг хөдөө нутгаас л хайх байхдаа. Хээгүй гүндүүгүй цайлган сэтгэлтэй, гэр бүл улс эх орноо удирдан жолоодох алсын хараатай, ноён нуруутай эрч

  14. Anonymous says:

    Zurgan deerh huniig helne. Mongol deeltei modon ayagatai uchraas 🙂
    Deerees n yag mongol tsaraitai.

  15. эмэгтэй says:

    Цэвэр цус гэж яг юуг хэлэх вэ  сайхан тайлбарлах хүн байна уу? Цэвэр цустай гэдгийг бас яаж таниад байгаагаа хэлж өгөөч.Та суух гэж байгаа  залуу, эсвэл  бүсгүйнхээ  цэвэр цустай эсэхгийг яаж мэдэхүү? Улайм цайм Монгол улсын иргэн биш гадаад хүн бол харваас ойлгомжтой. Гэтэл нилээд дээр үед одоогоос 3,4р үедээ холилдчихсон хүмүүс цэвэр цустай юу. Би дээр бичиж байсан миний таньдаг гадаатай суусан хүүхнүүдээс  нилээд хэд нь хятадын эрлийзүүд байнаа гэж.  Гадаад хүнтэй сууж цус бузарлаж байгаад  энэ эрлийз хүүхнүүд бас буруутай юу.
     Би гэхэд л өөрийнхөө 3н үеийг л мэднэ.Нөхрийнхөө ээж аавыг л мэднэ. 3н үеэсээ дээш мэдэхгүй байгаа би цэвэр цустай юу? Нөхрийн аав ээж монгол хүмүүс л байдгийн цэвэр цустай  боловуу надад хэлж өгөх цэвэр цус танигч байна уу.
    Энэ цэвэр цустай хүмүүс хэдэн үеэ мэддэг вэ тодорхой сайхан хариулж өгнө үү.

  16. mongol says:

    ugui bas dahin ugui.dayarshij baigaa unuu ued tsuun hun amtai mongolchuudiin huvid undes ugsaa,mongol tsus yu yunaas chuhal.manjuud shig uusaad alga bolchihguin tuld chuhal. chiniiheer bol mongoliin irgenshil avsan hujaa,har,haltargui mongol hunuu…ugui,tednii ur sad ch zurh setgeleeree mongol baij chaddagguim.erliiz hurliizuud ihesvel mongol soyol,mongol undesten muhuhiin tsondon.setgel zurh,hel soyol,bie tsusaaraa mongol baij mongol gegdehees pass uvurtulsun hujaag mongol gehgui ee,ugui.dayarshil bol uur asuudal.delhiin busad uls orontoi zeregtsen  hugjihiig helj baigaa bolohoos dotor ni orood uusaad alga bolohiig heldeggui yum.delhiin irgen,uur garigiinhan hursh boloh geh met iim teneg yum bichij suuhaar ajil hiij amidral ahuigaa uud tatahiig boddoo.tegvel chinii zugees mongol ulsdaa oruulj baigaa hamgiin tom huvi nemer baih bolno!!!!

  17. Raih says:

    Монгол сэтгэхүйтэй, Монголоор сэтгэж чаддаг, Монгол ухаантай хүнийг л Монгол эр хүн гэнэ.

  18. Badam says:

    МОНГОЛЫН ТӨЛӨӨ ЦОХИЛОХ ЗҮРХТЭЙ ХҮНИЙГ Л ЖИНХЭНЭ МОНГОЛ ХҮН ГЭНЭ!
    Saturn сайхан бичсэн байна. МОНГОЛЧУУД МИНЬ ОЛОН УКА ОЛОН ХАЛИУНАА ГАРААД ЭРЛИЙЗ ХУРЛИЙЗУУД ИХСЭЭД БАЙВАЛ МОНГОЛЫН ТӨЛӨӨ ЗҮРХ ЦОХИЛООД Ч ХЭРЭГ АЛГА. МОНГОЛЫН ЦЭВЭР ЦУС БАГА БУЛИНГАРТААСАЙ.

  19. Er says:

    Ali negen gadaad heleer ayalgatai, aldaatai, muu yarih ni ichgevter zuil bish chi ter ulsad turj usuugui eej aav chini uur  harin turulh heleeree muuhan yarih ni hamgiin ichgevter zuil iimerhuu engiin zuilees eh oron ehlene. Emegteichuudiin hevliigeer damjij Mongol uls amidrana gedgiig sanaj baihad iluudehgui.

  20. Saturn says:

    Хамгий чухал зүйл чинь л ЦУС шүү дээ хүн гуай!!! Чи эхнэртэйгээ сайхан жаргаад хэвтэж байтал хөрш айлын залуу чинь орж ирээд эхнэрийг чинь хуваалцаад… эхнэр чинь чиний ч хүүхдийг тэрний ч хүүхдийг төрүүлээд байвал яахуу???
    Мэдээж ДЭЛХИЙ гэдэг нэг л гариг дээр амьдарч байгаа хүмүүс, хүн төрлөхтөн нэгнийгээ гэсэн сэтгэлтэй л байлгүйл яахав. Тэгсэн ч улс орныхоо ТУСГААР ТОГТНОЛ, ЭРХ ЧӨЛӨӨ, ҮНДЭСНИЙ ӨВ СОЁЛ, ЦЭВЭР ЦУСАА гэсэн бодол омогшил аль ч улс үндэстэн ястанд адилхан л байгаа. Зарим нь энэ бүхнээ хамгаалах гэж одоо ч хоорондоо дайтсаар л байга биз дээ.
    Харин Монголчууд бид өндөр хөгжилтэй орнуудтай хөл нийлүүлэн алхахдаа авах гээхийн ухаанаар хандаж байцгааяа. Эр эм гэлтгүй ирээдүйд Монгол гэсэн улс Дэлхийн цээжинд улам бүр тодрон харагдаж байхын төлөө авъяс чадал, эрдэм мэдлэг, хөдөлмөрөө эх орондоо зориуулцгаая.
    МОНГОЛЫН ТӨЛӨӨ ЦОХИЛОХ ЗҮРХТЭЙ ХҮНИЙГ Л ЖИНХЭНЭ МОНГОЛ ХҮН ГЭНЭ!

  21. Saturn says:

    Хамгий чухал зүйл чинь л ЦУС шүү дээ хүн гуай!!! Чи эхнэртэйгээ сайхан жаргаад хэвтэж байтал хөрш айлын залуу чинь орж ирээд эхнэрийг чинь хуваалцаад… эхнэр чинь чиний ч хүүхдийг тэрний ч хүүхдийг төрүүлээд байвал яахуу???
    Мэдээж ДЭЛХИЙ гэдэг нэг л гариг дээр амьдарч байгаа хүмүүс, хүн төрлөхтөн нэгнийгээ гэсэн сэтгэлтэй л байлгүйл яахав. Тэгсэн ч улс орныхоо ТУСГААР ТОГТНОЛ, ЭРХ ЧӨЛӨӨ, ҮНДЭСНИЙ ӨВ СОЁЛ, ЦЭВЭР ЦУСАА гэсэн бодол омогшил аль ч улс үндэстэн ястанд адилхан л байгаа. Зарим нь энэ бүхнээ хамгаалах гэж одоо ч хоорондоо дайтсаар л байга биз дээ.
    Харин Монголчууд бид өндөр хөгжилтэй орнуудтай хөл нийлүүлэн алхахдаа авах гээхийн ухаанаар хандаж байцгааяа. Эр эм гэлтгүй ирээдүйд Монгол гэсэн улс Дэлхийн цээжинд улам бүр тодрон харагдаж байхын төлөө авъяс чадал, эрдэм мэдлэг, хөдөлмөрөө эх орондоо зориуулцгаая.
    МОНГОЛЫН ТӨЛӨӨ ЦОХИЛОХ ЗҮРХТЭЙ ХҮНИЙГ Л ЖИНХЭНЭ МОНГОЛ ХҮН ГЭНЭ!

  22. warwar says:

    maralgoo aztai busgui bn bas chinii eregtei dvv eregtei nzuudiig helne bh.namaig bas necheerei kkk

  23. Маралгоо says:

    Жинхэнэ Монгол эр хүн гэж миний аавыг бас миний нөхрийг хэлдэг юм.

  24. TEngis says:

    Bichsen hun ni zail chutgur luu gee tonil

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.