- Админтай холбогдох
- 99110103
- 90001603
- info@cekc.mn
Говийн ганц айлын үнэн түүх…
1990-д оны эхээр сэтгүүлч Гүрээ ахын Говийн ганц айл гэж нэвтрүүлэг үндэсний телевизээр бидний үеийнхэнийг оюутан байхад гардаг байлаа, Ардчилалын салхи сэвэлзэж эхэлсэн чөлөөт нийгмийн эхний үед тухайн үеийн хөдөөгийн байдалыг үнэн төрхөөр нь гаргаж шуугиан тарьж байлаа. Өмнөговь аймгийн нэгэн сумын төвд өрх толгойлсон олон хүүхэдтэй, хүүхэд бүр нь өөр өөр эцэгтэй авгайн тухай гардын.
Хамгийн том марлагар шар охины эцэг нь сумын багын дарга Товуу л гэнэ.
Удаах бор охины эцэг нь зэргэлдээ сумын холбоочин Бямбаа л гэнэ.
Дараах улаан хацарт охины эцэг нь сумын малын эмч Равдан л гэнэ.
4 дэхь хүүхэд бандийн эцэг нь тодорхойгүй л гэнэ
5 дахь хүүхдийн эцэг нь доголон Даш л гэнэ гээд л цуварч өгнө дөө. Тэр эх нь гэж нэлээн явдалтай хаягдаж ханадаггүй авгай байх.
1960-д оны сүүлээр манай нэрт эрдэмтэн Ренчин Ширэндэв нар говийн аймгуудаар явж байгаад нэгэн бөглүү суманд очиж таарсан нэг малчин айлдаа ортол нэг авгай жаал хүү хоёр сууж байнаа. Жаал ярьж хөөрч байгаад энэ хүүхэд танай хүүхэд үү гэтэл өө манай ач хүү бөгөөд нөхрийн маань дүү байгаам маа гэсэн байдаг. Тэгтэл саахалтын зайтай 2 айл 2 авгай 1 1 хүүтэй байжээ. Тэгээд 2 хүү нь зөрөөд бие биенийхээ эхтэй суугаад нэг нь хүүхэдтэй болж тэр хүүхэд нь манай эрдэмтдийн орсон айлын ач хүү нь ч мөн нөхрийн нь дүү ч мөн болж таарч байгаам. Энэ мэт жишээ бодит амьдрал хүн ам цөөн говь нутагт одоо ч нийтлэг бий дээ.
Энэ нь монголчуудын дунд ялангуяа хөдөөгүүр адилхан адилхан нэг хэвэнд цутгасан юм шиг гүзээ унжуулсан майга намхандуу шар бор царайтай цэхийсэн ногоон нүдтэй дүлзэн охид хүүхнүүд их байдаг нь манайханы цус ойртолт гамшигийн хэмжээнд тулж ирсэний бодит жишээ юм даа. Харин унаган хотын иргэдийн хувьд одооны залуус хүүхнүүд нь хаа очиж аль ч талаараа тэднээсээ илүү байхым даа, Хүн ам олонтой бусад улсуудын хувьд бол спортоор урлагаар гээд л сайхан сайхан бие хаатай жавхаатай хүүхнүүд залуустай шаал өөр шүү дээ. Хойшоогоо Москва Киев Софи гээд олон том жижиг хотоор явж байсан сайхан хүүхнүүд маш олон л байдын байна лээ. Харин манайхны хувьд удмын сан гений тал дээр улсаас анхаарах цаг иржээ…
31 Comments
teneg
Bi 3 SAIHAN HUUTEI KAZAH ZALUU >BI HUUHDUUDiinHEE EHNER BOLOH OHIDIIG DOLOON YE UDMAA MEDEHGUI BOL HOOJ YVUULNA ,TEGEH CH ERHTEI. .ENE NIITLELIIG BICHIGCH IREEDUI ARD TUMENDEE HAIRTAI ZALUU BNA>BI TOV AIMGIIN 1SUMAND TOROOD ODIIG HURTEL BARAG HALH BOLTLOO AMDARCH BNA.ENE TSUS OIRTOLTIIN AYUULIIN TALAAR BI SUMIINHAA HALHUUDAD OILGUULAHIIG MASH IH MERIIDEG .MANAI SUMIINHAN OORIIN BOLOOD OROOLIIN ADUUNII UDAM SUDRIIG SAIN MEDDEG MORTLOO OORIINH N OVOG DEEDSIIG N ASUUHAAR OVOO AAVAASAA TSAASH OGT MEDEHGUI.4-5 r OVOG ETSGIINHEE N AH DUU NARIINH N JIR JIRENTSERUUD N HOORONDOO SUUGAAD BAIGAAN AIMSHIGTAI.,, .MANAI SUMAND OIRIIN HEDEN JIL DARAALLAN HOORONDOO MASH ADILHAN EVGUI TSARAITAI HUUHDUUD TOROH BOLOV
SUM DAYARAA 1 NAMHAN ONIGOR ZALUUG TEDNII NUUTS ETSGEER N TODRUULAAD L JIG JUG BOLOOD BAISAN( GETEL TER N DAUNII(tus sumand6hyyhed bna) SINDROOM GEECH TSUS OIRTSONII OVCHIN BOLJ TAARAV>-AAN TIIM MANAI SUMIINHANII IRGENII UNEMLEHII 80 HUVIN BORJIGON BOLTSON HOJIMIIN UR SAD N BAS L TOORSOOR TORLOO OLNO geech boloh baih ENE EMGENEL BISH GEJ YY …SEREECHEE HALH AHAN DUUS MIN BAIDAL ENE HEVEER YRGELJILBEL MORIN DELDEER DARTSAGLAN DAVHIH HIIMORLOG YRS CHIN TSOOROH BUSUU.>>BI 7 UE EE MEDNE ENE BOL GAIHAMSHIGTAI
OB BAYLAG KAZAH YNDESNII DARHLAA YUM..MONGOL EH ORON MIN MANDAN BADRAG YNDESNII DARHLAAgaaG SERGEETSGEE E….krileer bichij tavisan hund ih bayrlah bolno
Bi 3 SAIHAN HUUTEI KAZAH ZALUU >BI HUUHDUUDiinHEE EHNER BOLOH OHIDIIG DOLOON YE UDMAA MEDEHGUI BOL HOOJ YVUULNA ,TEGEH CH ERHTEI. .ENE NIITLELIIG BICHIGCH IREEDUI ARD TUMENDEE HAIRTAI ZALUU BNA>BI TOV AIMGIIN 1SUMAND TOROOD ODIIG HURTEL BARAG HALH BOLTLOO AMDARCH BNA.ENE TSUS OIRTOLTIIN AYUULIIN TALAAR BI SUMIINHAA HALHUUDAD OILGUULAHIIG MASH IH MERIIDEG .MANAI SUMIINHAN OORIIN BOLOOD OROOLIIN ADUUNII UDAM SUDRIIG SAIN MEDDEG MORTLOO OORIINH N OVOG DEEDSIIG N ASUUHAAR OVOO AAVAASAA TSAASH OGT MEDEHGUI.4-5 r OVOG ETSGIINHEE N AH DUU NARIINH N JIR JIRENTSERUUD N HOORONDOO SUUGAAD BAIGAAN AIMSHIGTAI.,, .MANAI SUMAND OIRIIN HEDEN JIL DARAALLAN HOORONDOO MASH ADILHAN EVGUI TSARAITAI HUUHDUUD TOROH BOLOV
SUM DAYARAA 1 NAMHAN ONIGOR ZALUUG TEDNII NUUTS ETSGEER N TODRUULAAD L JIG JUG BOLOOD BAISAN( GETEL TER N DAUNII(tus sumand6hyyhed bna) SINDROOM GEECH TSUS OIRTSONII OVCHIN BOLJ TAARAV>-AAN TIIM MANAI SUMIINHANII IRGENII UNEMLEHII 80 HUVIN BORJIGON BOLTSON HOJIMIIN UR SAD N BAS L TOORSOOR TORLOO OLNO geech boloh baih ENE EMGENEL BISH GEJ YY …SEREECHEE HALH AHAN DUUS MIN BAIDAL ENE HEVEER YRGELJILBEL MORIN DELDEER DARTSAGLAN DAVHIH HIIMORLOG YRS CHIN TSOOROH BUSUU.>>BI 7 UE EE MEDNE ENE BOL GAIHAMSHIGTAI
OB BAYLAG KAZAH YNDESNII DARHLAA YUM..MONGOL EH ORON MIN MANDAN BADRAG YNDESNII DARHLAAgaaG SERGEETSGEE E….krileer bichij tavisan hund ih bayrlah bolno
Bi 3 SAIHAN HUUTEI KAZAH ZALUU >BI HUUHDUUDiinHEE EHNER BOLOH OHIDIIG DOLOON YE UDMAA MEDEHGUI BOL HOOJ YVUULNA ,TEGEH CH ERHTEI. .ENE NIITLELIIG BICHIGCH IREEDUI ARD TUMENDEE HAIRTAI ZALUU BNA>BI TOV AIMGIIN 1SUMAND TOROOD ODIIG HURTEL BARAG HALH BOLTLOO AMDARCH BNA.ENE TSUS OIRTOLTIIN AYUULIIN TALAAR BI SUMIINHAA HALHUUDAD OILGUULAHIIG MASH IH MERIIDEG .MANAI SUMIINHAN OORIIN BOLOOD OROOLIIN ADUUNII UDAM SUDRIIG SAIN MEDDEG MORTLOO OORIINH N OVOG DEEDSIIG N ASUUHAAR OVOO AAVAASAA TSAASH OGT MEDEHGUI.4-5 r OVOG ETSGIINHEE N AH DUU NARIINH N JIR JIRENTSERUUD N HOORONDOO SUUGAAD BAIGAAN AIMSHIGTAI.,, .MANAI SUMAND OIRIIN HEDEN JIL DARAALLAN HOORONDOO MASH ADILHAN EVGUI TSARAITAI HUUHDUUD TOROH BOLOV
SUM DAYARAA 1 NAMHAN ONIGOR ZALUUG TEDNII NUUTS ETSGEER N TODRUULAAD L JIG JUG BOLOOD BAISAN( GETEL TER N DAUNII(tus sumand6hyyhed bna) SINDROOM GEECH TSUS OIRTSONII OVCHIN BOLJ TAARAV>-AAN TIIM MANAI SUMIINHANII IRGENII UNEMLEHII 80 HUVIN BORJIGON BOLTSON HOJIMIIN UR SAD N BAS L TOORSOOR TORLOO OLNO geech boloh baih ENE EMGENEL BISH GEJ YY …SEREECHEE HALH AHAN DUUS MIN BAIDAL ENE HEVEER YRGELJILBEL MORIN DELDEER DARTSAGLAN DAVHIH HIIMORLOG YRS CHIN TSOOROH BUSUU.>>BI 7 UE EE MEDNE ENE BOL GAIHAMSHIGTAI
OB BAYLAG KAZAH YNDESNII DARHLAA YUM..MONGOL EH ORON MIN MANDAN BADRAG YNDESNII DARHLAAgaaG SERGEETSGEE E….krileer bichij tavisan hund ih bayrlah bolno
yaagaad udaa daraa iim niitlel tawiad bgaag chin gaihaj baina. Yag unendee chi ochij uzeegui haraagui zuilee magadgui gej bichij bgaa n ilt baina. gowiin huuhnuud geheer namhan tagjgar buduun haduun baidgui yum hsuu. manai angid gowiin 4 ohin baisan. Harin ch tsaw tsagaan tsaraitai bultger alag nudtei undur saihan ohid baisan. Ichimhii daruuhan huurhun ter ohidiig manai huvguud bulaatsaldaad awaad suusiimdag. chi haraarai hamgiin tsarailag n goviin ter tusmaa umnugoviin hid bdiim shuu. Goviin hund haa ch bhgui saihan zan chanar bdg. Hichneen muu hellee geed goviihon chamaas saihan amidarch chamaas iluutei n suuj jargana. deer uyiin tiim ailiig odoo olood ene baina geed zurag hurugtei n tawiad orhi tegvel bi itgey hotiin gegdeh humuust hunees yaaj yum salgahaw yaaj huniig huurah ve ene namaig yaahn vee geed buun muu sanaa umhiirsun setgel buudliin uvchin uushig duuren utaa tolgoi duuren buhimdal l bdgshd. uuniig unshsan goviihon chamaig olood ochij chadah l baih. ter uyed gurbazar shorond oroh shahaj bsan gedgiig chi medehgui bh shig bn. aimag nutag us biy erhteer n doromjlood bh n huulid harsh l bh. huurhiis ter huuhnuud chin usaa uurch amidraldaa nuhlagdsan busguichuud l bh ternees bish …. bodoj baij unshij baij uzej baij haritsaj baij niitlelshuu yumaa bich dee uhaan muut mini.
ta nar naad 2 dolir nudeeree uzcheed hutsaj bai za yu. namaig bolood ta nariiggoviin ter tusmaa omnogoviin ih baylag tejeej baigaa gedgee sanatsgaa. tsus oitson moitson ch geh shig ali ongorson uyeiin yum yriad.
goviihon uurlaad yhehnee.
oorsiigoo hudlaa zusardaj magtuulaad yu olj dolnoo.
tegsnees shyymj sonsoj muu muuhaigaa medej, zasaj zalruulj holdohoo boddog baigaa daa.
goviihon nuruu turuu namhan, nyyr nyd urod,setgel bas bachimhan,jalga doviin yzeltei hyrgen beree deerelhmer aydsan,orood garsniig ch yugaarna ch hamaagyi ashiglaad avahiig boddog zantai yumuud baidagshd,
mongo baival avahiig,
esvel beleg selt haraastai,baihgyi bol huls yasiina tsaital zaraad avah zartslaad avah hysel temyyleltei, uvs urgamal muu tul,malna davjaa,
govi bolohoor gazar tarialan erhelehed asuudaltai.
hyn amitan bagatai us mod hovortoi tul buugaad mordsoniig ashiglaad avah,
hynd haruulahiin bish geed jaahan baliar bohirduu,ugaasaa yum yum homs bolohoor haramch hovdog shunahai, ataarhuu zanguudtai shoo.
goviihon teriigee bodoltsooroi uuruu gyi yum gehed ah dyy dund chine neg tiim hyn baij l , baigaag bodchooroi.
manai emee goviih zan chanariin huvid tugs saihan hyn. ter,muu chanaruudiig meddeg bolohoor ali boloh tiim iim zanguudaas hol baihiin jisheeg oorooroo ylgerlej yavdiimaa.
nasan turshiiha goo saihniig hyn uuruu byteej amidardag gedegt itegdeg shy.
goviihoon amjilt.
goviihon uurlaad yhehnee.
oorsiigoo hudlaa zusardaj magtuulaad yu olj dolnoo.
tegsnees shyymj sonsoj muu muuhaigaa medej, zasaj zalruulj holdohoo boddog baigaa daa.
goviihon nuruu turuu namhan, nyyr nyd urod,setgel bas bachimhan,jalga doviin yzeltei hyrgen beree deerelmer aydsan,orood garsniig ch yugaarna ch hamaagyi ashiglaad avahiig boddog zantai yumuud baidagshd,mongo baival avahiig, esvel beleg selt harastai,baihgyi bol huls yasiina tsaital zaraad avah zartslaad avah hysel temyyleltei, uvs urgamal muu tul,malna davjaa,govi bolohoor gazar tarialan erhelehed asuudaltai.hyn amitan bagatai us mod hovortoi tul buugaad mordsoniig ashiglaad avah,hynd haruulahiin bish geed jaahan baliar bohirduu,ugaasaa yum yum homs bolohoor haramch hovdog shunahai, ataarhuu zanguudtai shoo.
goviihon teriigee bodoltsooroi uuruu gyi yum gehed ah dyy dund chine neg tiim hyn baij l , baigaag bodchooroi.
manai emee goviih zan chanariin huvid tugs saihan hyn. ter,muu chanaruudiig meddeg bolohoor ali boloh tiim iim zanguudaas hol baihiin jisheeg oorooroo ylgerlej yavdiimaa.
nasan turshiiha goo saihniig hyn uuruu byteej amidardag gedegt itegdeg shy.
goviihoon amjilt.
gowi argagui eee.ene ch unen shuu
Huduu goviin nutgaar ajlaar yavj baihad tsus oirtson geh huuhduud mer ser gants 2 l baij baisan da tuunees guzee ni unjsan maiga shar dulzen nogoon hudtei okiduud haraagui ee tsus oirtson huuhed andashgui baidag yumaa.Eniig bichsen hun jaakhan soeltoi hun doromjlohgui bichvel ug ni zugeersen de zailuul.
za ene buhimdaad bga humuus bugd ter humuus n bololtoi.
bitgii huts ireed uz tiim gej bhgui yu ch medehgui baij teneg gahai
YUU BEE CHI .. GUZEEGE UNJUULSAN NOGON NUDTE JIHSHIG .. JINHEN MGL HUMUST NOGOON NUDTE HUMUUS ZUNDUU BDAG YM MALAA.. YUUGA CH MEDKU BJIJ BITI OLON DOLON YM YARIAD BUSDIIGA DOROMJLOD BAII … TENEG MAL WE
ene yu bicheed bgaa gulug be,aminaasaa uudai yu,ali esvel hujaa nar heruul iin,oron za gargach uguud bnuu,tuhnd chi sum zoonshuu.gulguu.
yu be dorpmchlohgeed yadsan bichej bhshdee,odoo ta nar govi gui amidrna gevel gonj blsn shuu,uvchniii uurnuudee.govi nutag techeej bn .duugui 21 avaad,hoshin shogoo uzeed,hoorondoo hereldzgee,malnuud.
ЗАА ХУЦ АА ЧИ. ҮХСНИЙ ЧИНЬ ГОВЬ? ХАА ГАЗРЫН, ХАА ҮНДЭСТЭН БҮГДЭД Л ТИЙМЭРХҮҮГЭЭС АВХУУЛААД ЧИНИЙ ЭНЭ ДЭЭР БИЧИЖ ЧАДАХ УХААН ЧИНЬ Ч ХҮРЭХГҮЙ ЮМ ЗӨНДӨӨ Л БОЛЖ БАЙГАА ШД.
ЗАА ХУЦ АА ЧИ. ҮХСНИЙ ЧИНЬ ГОВЬ? ХАА ГАЗРЫН, ХАА ҮНДЭСТЭН БҮГДЭД Л ТИЙМЭРХҮҮГЭЭС АВХУУЛААД ЧИНИЙ ЭНЭ ДЭЭР БИЧИЖ ЧАДАХ УХААН ЧИНЬ Ч ХҮРЭХГҮЙ ЮМ ЗӨНДӨӨ Л БОЛЖ БАЙГАА ШД.
irj vzcheed olon ym yri yugaach medehgi ym bj medeeles hotsrtson muu gahai be tegj yrih ym bol nutag nutagiinhan end irj ajilj amidraal amidralni deeshleed bga shvv harin nutgiin ner buzaralj bgaa ni hotoos irsen gichiinvd bh shvv tanai hotoos ywgwn irsenni ydaj suudliin mashintai bolool bustaj bga shvv karmainii hulgaichaa
gichi mini chi nvvdelchini mongoliin vr sad gedgee martaa yu chi bolood chini banzal eej aaw chin yaj ywdgiig hen medhiin muu alaaaaaaaaaaaaaaa mai pak chadag ym bol ter olon hujaaga hoogood garga ataarhaad bga bol irj ter hujaa nartgaa shaalts muu jorlon mini
Gowiihon hujaa toohoor yaduu bish ok. laa barihaa bgaad landaar malaa hariuldag bolson erguu daagzaa.
ene site-iin admintai holbogdmoor bna. utas haygaa uldeegeech
ene bol shal hudlaa medeelel, solongoschuud mongolchuudiig ehneree zochindoo ugdug geed tsuurhal taraasan baidag shig mongolchuud ni tuv halhaa muulaad baih yum aa. ydaj neg ochij uzcheed yril daa. hamgiin ajilsag saihan setgeltei archaatai ard tumen bol goviinhon shuu. neg huniig doromjolj bolno nutag usaar ni undes ugsaagaar ni doromjolj bolohgui sh de. uursduu ehleeed ochood uzchih.
Элбэгдорж ерөнхийлөгчийн Монголчуудаа олуулаа болцгооё Монгол нутагтаа ирж амьдарцгаа гэдэг уриалгыг би дэмжиж байгаа юмаа. Манайхан чинь сумаасаа эхнэр авсаар байгаад цус ойртолт их болсон. Би говьруу ажлаар явж байлаа, тэнд нөхөргүй ганц бие хүүхнүүд их байдаг юм байна лээ, Хөдөөгийн ганц бие хүүхнүүдийг явуулын болон нутгийн залуус дээрэлхээд байдаг биз, тэгээд нөгөө хүүхэн нь хамгаалах хэрэгсэл энэ тэр байхгүйн улмаас баахан хүүхэд цувуулаад хаячихсан, Ийм л дүр зураг харагдаж байсан
minii sonssonoor ter ueiin ilgeeltiin zaluuchuud l harin sain tsus selbej ugch bsn ym bish uu odoo teren shig hotod bga zaluusiig huselteer ni huduu ajilluulie mun aimag hoorond gj bga sanaa ym shig bna da uund ulsiin bodlogo heregtei zohitsuulah ch estoi asuudal gej bojin da
ooroo muu hodoo chin yugaa hutsaad bgaan.chil ooroo hujaa erliiz bh.tsusn oirtson bodoltoi yawjiishuu chi.yum oor boljn malaa.gowiihon hujaa toohoor yaduu bish ok.laa barihaa bgaad landaar malaa hariuldag bolson erguu daagzaa.
tegeed yaa geed baigaan? Haa hol uls damjuulj tsusaa selbe gej heleh geed yadaad bgaa yum uu? Hoishoogoo oros huuhnuud saihan gej ireed l soliorch gene. Teren deeree tulbal kazak huuhnuudiig delhiin hamgiin saihan busguichuudtei gej sayahan todorhoilson gee biz dee. Ug n manai oornii baruun zugiin bagahan nutagt orshdog tednii tsus oirtvol oirtood bas l guzee ene ter n unjval unjmaar daa.Mongol ohiduud maan udur ireh bur ulam saihan bolood baigaag haraagui ene hun haana amidrach hentei suusan boloo?
гүзээ унжуулсан майга намхандуу шар бор царайтай цэхийсэн ногоон нүдтэй дүлзэн охид хүүхнүүд chihshg erguu ve yadag
ulsaas bodlogo yavuulj bolno, husvel, hodoo todorhoi hugatsaagaar ajillasan hunii tsalin hotiinhoos ul yalig ih bhaar ch yum uu? esvel tatvariin hongololt en ter geh meteer. Omno so niigmemd humuusiig ilgeelt mayagaar mgl-chuudiig hoorond n sain holij ogson 1 mongol gesen ih uhaantai bodlogo baijee.Odoo dugnehed. buur hodoo baidag humuusiin dund temtsen zohiodog yum uu esvel turshlaga soliuldag yum uu, jildee gants 2 udaa arga hemjee zohion bguulj hoorond n taniltsuulj holij bh heregtei. holiin aima sumiinhantai.
za govi govi geed bna als bugluu gazar burt bgaa sh de dornodiin matad halh gol geed haa saigui l baidag sh de
Unen shuu , harin ter muusain mongold baigaa 500 myanga garui hujaa nartai l manai hodoonii huuhnuud suuj buzartaw daa, Za hujaa nar ch toohgui zugeer l hayna daa, Gadaadiin tamirchid huuhnuud zaluus ni neeren mash goe saihan bie haatai unen tachaangui shuu,
ulsaas n yaj anhaarah wee huuli gargah uu gowid odo 100raa hujaagiin erliiz huuhduud torj bn shd nuursnii zam dagasan gowiin 1 ailuud dandaa erliiz huuhedtei hytad hurgedtei bolcon bn shd ter hytad hurgechuud n tsalingaaraa mongold mal avaad gowiin 1 ail n mallaad yvaad bn shd