Гологдсон хүүхдүүд

Арван сар тээж төрүүлсэн үрээ төрөх эмнэлэгт хаяад зугтах хүйтэн сэтгэл эхчүүдээс гарч байна. Гэм зэмгүй хүүхдүүд хөсөр хаягдсан тухай мэдээлэл сүүлийн үед олонтаа сонсогдох болов. Тэд эцэг, эхээ сонгож төрдөггүй учир ядууралд нэрвэгдсэн хүнд амьдрал, хатуу сэтгэл, хариуцлагагүйн золиос болсоор байна. 

Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд өнгөрсөн онд гурав, он гарснаас хойш нэг нярай ээждээ хаягдаж төрөх эмнэлэгт хөөрхийлөлтэйгөөр хоцорчээ.

Согогтой төрсөн хүүхдээ эцэг, эх нь голж орхиод ор мөргүй алга болсон байх юм. Эмнэлгийнхэн цагдаагийн байгууллагатай хамтарч эцэг, эхийг нь олоод хүүхдээ эргүүлж авахыг ятгасан ч тусыг эс олжээ. Гологдсон нярай боломжийн амьдралтай залуу гэр бүлийн хоёр дахь хүүхэд байж.

Хүүг эмнэлэгт сар гаруй байлгаад арга буюу Нялхсын клиник сувилалд шилжүүлсэн гэнэ. Үүний өмнө мөн л нэг залуухан ээж хүүхдээ орхиод алга болж. Эрэн сурвалжилсаар ээжийг нь олжээ. Золоор нэг гэр бүл гологдсон хүүхдийг үрчилж авах хүсэлт тавьснаар төрүүлсэн эх нь хүүхдийнхээ бичиг баримтыг бүрдүүлж өгсөн гэнэ.

Өнгөрсөн нэгдүгээр сарын 28-нд 44 настай эх амаржиж, 3.2 кг жинтэй эрүүл саруул хүү төрүүлжээ. Өдөр төрсөн ээж орой нь гэнэт алга болсон гэнэ. Энэ талаар эмнэлгийнхэн цагдаагийн байгууллагад мэдэгдсэн ч эхийг нь олоогүй байна. “Эхчүүдийг эмнэлэгт хэвтүүлэхдээ бичиг баримтын дагуу бүртгэдэг ч хаягаа буруу өгөх, өөр хүний бичиг баримт ашиглан хэвтэх зэргээр төрөх эмнэлгийнхнийг хуурах тохиолдол их болсон. Нийслэлийн амаржих газрууд харьяаллын бус эхчүүдийг хүлээж авдаггүй. Тиймээс оршин суугаа тодорхой хаяггүй, бичиг баримтгүй, харьяаллын бус эхчүүд Эх, нялхсын эмнэлэгт ханддаг. Тулгар эхийг цааш нь түлхэх эрх бидэнд байхгүй. Журмын дагуу шинэ төрсөн нярай долоо хоноод төрөх эмнэлгээс шилжих ёстой. Бид шинэ төрсөн нярайнууддаа тусламж үзүүлэх ёстой байтал хаягдсан хүүхдүүдийг харж, асрах давхар ажилтай болчихоод байна” гэж Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн Эх барих, эмэгтэйчүүдийн эмнэлгийн захирал С.Хишигээ ярилаа.

Шинэ оны өмнөхөн 16 настай оюутан дөнгөж төрсөн хүүхдээ цонхоор чулуудсан сэтгэл сэрдхийлгэм хэрэг гарсныг цагдаагийнхан шалгаж байна. Эхийг нь мэргэжлийн эмч үзээд сэтгэцийн хувьд эрүүл гэж дүгнэсэн аж. Гараасаа хөтлөх үртэй болно гэдэг хүн болж төрсний бас нэг гавьяа. Гэтэл үр хүүхдээ хаях, амийг нь егүүтгэх зэрэг эрүүл ухаанд багтамгүй нүгэл үйлдэх болжээ. Зах зээлийн нийгмийн ороо бусгаа цагт өнчин ядуу, эцэг эхийн анхаарал халамж муу, гэр бүлийн хүчирхийлэл газар авснаар хүүхдүүд гэрээсээ дайжих болсон. Үр хүүхдээ хаях, эцэг, эх байхаас татгалзах нь хүүхдийн эсрэг онц ноцтой гэмт хэрэг болохыг томчууд мэдэхийн дээдээр мэдэж баймаар. Нийслэлийн хоёрдугаар амаржих газарт өнгөрсөн жил мөн л гурван хүүхэд гологдон хоцорчээ. Тэд эхийн хэвлийдээ л жаргалтай байсан хэрэг үү.

Хөдөөнөөс ирж гэрийн үйлчлэгч хийж байсан залуухан эмэгтэй анхны хүүхдээ төрөх эмнэлэгт хаяад алга болсныг эрэн сурвалжилсаар олсон байна. Хүүхдээ үнэрлэхгүй, харахыг ч хүсэхгүй байсныг эмнэлгийнхэн анзаарсан ч орхиод зугтана чинээ санаагүй аж. Залуухан ээжээс төрсөн хүүхэд эрүүл саруул. Харах асрах хүнгүй үлдсэн нярайг журмын дагуу Нялхсын клиник сувилалд шилжүүлэхээр болсон ч ачаалал ихтэй, орны тоо хүрэлцээгүй учир төрөх эмнэлэгтээ түр байлгахыг хүссэн гэнэ. Тус төрөхийнхөн мөнгө цуглуулан хүүхдийн тэжээл, живхийг нь авч, хэн зав гарсан нь харсаар хүүхэд хөөрхөн мяраалаад, хайр татаад эхэлжээ. Эмч, сувилагчид нь мэс засалд ороход гологдсон хүүхдийг төрөхийн ерөнхий эмч өрөөндөө авчирна. Төрөх эмнэлгийнхэн, амаржихаар хэвтсэн эхчүүд хувцас хунар илүүчилсээр хаягдсан хүүхэд тор дүүрэн солих хувцастай боллоо. Ээждээ гологдсоноо мэдсэн юм шиг хүн хүн рүү харж инээх нь хөөрхөн гэж амаржих газрынхан ярьсан. Ийм өхөөрдөм амьтныг ямар бүрхэг ирээдүй хүлээж байгааг төсөөлөхөд бэрх. Төрөхөөс нь эхлэн харж, асарсан тус эмнэлгийнхнээс сайхан сэтгэлтэй сувилагч бүсгүй хүүхдийг асрамжийн газарт өгч тэвчилгүй үрчилж авсан гэнэ. Үр хүүхдээ орхисон тухай баримт нэлээд зузаан аж.

Өнгөрсөн зун 1.3 кг жинтэй төрсөн нярайд эрчимт эмчилгээ хийсэн ч хүн болох найдвар бага байгааг эмч нар эцэг, эхэд нь хэлжээ. Ээж нь хүүхдийнхээ эмчилгээг зогсоохыг зөвшөөрөөд, эмнэлгээс гарсан байна. Харин хоёрдугаар амаржих газрынхан эмчилгээг үргэлжлүүлсээр хүүхдийг хүн болгоод авчээ. Гурван сарын дараа эцэг, эхийг нь олоод аль хэдийнэ бурхны оронд очсон гэж бодсон хүүхдийг нь хүлээлгэж өгсөн байх юм. Эцэг, эх байхаас татгалзаж хүүхдээ хаясан хатуу сэтгэлтнүүдэд Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэдэг хууль бий. Эрүүгийн хуулийн 117 дугаар зүйлд Төрүүлсэн болон үрчлэн авсан хүүхдээ хаясан, төөрүүлсэн бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тавин нэгээс хоёр зуун тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, хоёр зуун тавин нэгээс гурван зуун цаг хүртэл хугацаагаар албадан ажил хийлгэх, эсвэл гурваас зургаан сар хүртэл хугацаагаар баривчлах ял шийтгэнэ. Энэ хэргийн улмаас хүүхдийн амь нас хохирсон, бусад хүнд хор уршиг учирсан бол таван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял оноох шийтгэлтэй. Энэ зүйл ангиар 2012 онд дөрвөн хэргийг шүүн тасалсны гурав нь Улаанбаатарт, нэг нь Хэнтий аймагт шийдвэрлэгджээ.

Үр хүүхдээ хаяад хууль хяналтынхнаас зугтаж ор мөргүй алга бологсдыг дээд тэнгэр л шийтгэдэг байх. “Төрөхөд хаягдсан хүүхэд байвал аль ч эмнэлэг цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэх ёстой. Үүний дагуу Цагдаагийн байгууллага эцэг, эхийг нь эрэн сурвалжлах ажил зохион байгуулдаг. Баянзүрх дүүргийн тухайд 2011 онд гуравдугаар амаржих газарт нэг хүүхэд ээждээ гологдож хоцорчээ. Эхийг нь олоод хариуцлага тооцъё гэхэд 2-3 хүүхэдтэй, амьдралын боломж муутай хүн байсан. Баривчлах ял шийтгэе гэхээр үлдэх хүүхдүүдийг нь харах хүнгүй гэх мэт шалтгаанаас болоод хариуцлага тооцоход хүндрэл үүссэн. Ээж нь тухайн үедээ сэтгэл санааны хямралаас болж хүүхдээ хаясан гэж мэдүүлсэн. Бид тэр хүнд сургалт явуулаад хүүхдийг нь буцааж өгсөн. Хүүхдээ гудамжинд хаях тохиолдол мэр сэр гардаг. Ийм үед эцэг, эхийг нь олж тогтооход хүндрэлтэй, боломж муу байдаг. 2010 оноос өмнө жилдээ 3-4 хүүхэд гудамжнаас олддог байсан бол сүүлийн үед хүүхэд хаях нь багассан. Ажил, мэргэжилгүй, ядууралд нэрвэгдсэнээс хүүхдийнхээ мөнгөөр амьдардаг айл олон бий” гэж Баянзүрх дүүргийн Цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсийн хэв журмын ажилтан, ахлах дэслэгч Г.Золжаргал ярив. Төрүүлсэн үрээ хөсөр хаяна гэдэг хүүхдийн эсрэг үйлдэж буй ноцтой гэмт хэрэг. Ийм хэргийг амьдралын боломж тааруу хүмүүс үйлдэж байна гэж хаацайлах аргагүй.

Ядуу, эсвэл хүүхэд нь эмгэг согогтой төрсөн нь хүүхдээ хаях шалтгаан биш. Хорвоод үр хүүхэд төрүүлсэн л бол хэнбугай ч насанд хүртэл нь өсгөн хүмүүжүүлэх, хүүхдийнхээ өмнө хариуцлага хүлээх учиртай. Бид гэр бүл төлөвлөлтөө зөв хийх, хэзээ хүүхэд төрүүлэхээ шийдэх бүрэн боломжтой цаг үед амьдарч байна. Нийгэмд ядуурал газар авсан, иргэдийн бүртгэл мэдээллийн систем боловсронгуй бус зэрэг нь ийм сөрөг үзэгдэлд турхирч буйг төрөх эмнэлгийн эмч, мэргэжилтнүүд онцлов. Хүүхдээ хаячихаад усанд хаясан чулуу шиг алга болсон ээжүүд санаа амар явж чаддаг болов уу. Төрүүлсэн үрээ хаях нь нийгэмд газар авсан асуудал биш ч жилд 10-аад хүүхэд хөсөр хаягдаж байгааг хараад суух арга алга.

Ээж, аав нь хаа нэгтээ дур зоргоороо амьдарч байхад төрүүлсэн үр нь бусдын царай харан элэг эмтэрмээр амьдрал туулж, доголон нулимстай явахыг тэвчиж болно гэж үү. Хүүхэд ээж, аавтайгаа байвал жаргалтай. Үүний тулд төр бодлогоо боловсруулж, хүүхдийн эрх зөрчигдсөн даруйд шийдэх арга замыг хайх учиртай. Монголд ажилгүйдэл, ядуурал газар авсан. Ийм үед төрөөс хүүхдийн мөнгө олгож байгаа нь хүүхдийн эрхийг хамгаалахад үзүүлж буй дэмжлэгийн нэг хэлбэр. Хүүхэд гэр бүлдээ элэг бүтэн амьдрахыг дэмжсэн төрийн оновчтой бодлогыг хавтгайрсан халамж, бэлэнчлэх сэтгэлгээнээс ялгаж салган ойлгох учиртай.

Э.Энхмаа
Өнөөдөр сонин