“ИРГЭН (ХЯТАД) ХҮН МОНГОЛ ХҮНТЭЙ ГЭР БҮЛ БОЛОХЫГ ХОРИГЛОСОН БОГД ХААНТАНЫ ЗАРЛИГ”

Хятад буюу Дундад Иргэн улсын зүгээс Монголын тусгаар тогтнолыг огтхон ч хүлээн зөвшөөрөхгүй байлаа. Тийм нөхцөлд Хятадын эрх баригчид монголчуудыг өөртөө татахын тулд хятад эрчүүдийг монгол охид хүүхнүүдтэй гэр бүл болохыг дэмжиж байв. Энэ нь алсдаа монголчууд хятадад уусахад ч хүрч болзошгүй байдлыг бий болгож байсан юм.

Зарлигийг сийрүүлбээс:

“Бүгд Ерөнхийлөн Захирах Яамнаас монгол ван, гүнгүүд хятад лугаа ураг барилцан холбож үүрд үл болох учир буулгасан Дээд зарлигийг хичээнгүйлэн дагаж явуулъя хэмээн ирсэн хэрэг.

Илгээх бичиг. Бүгд Ерөнхийлөн Захирах Яамны бичиг.

Дотоод Хэргийг Бүгд Захиран Шийтгэгч Яамнаа илгээв. Үүрд журамлан дагаж шийтгүүлэхийг явуулах учир:

Эдүгээ манай Бүгд Ерөнхийлөн Захирах Яаманд

Дээд зарлиг буулгасан нь монгол олон хан, ван, бэйл, бэйс, гүн, засаг нар хятад хүн лүгээ ураг барилцан холбож богтолж үүрд болохгүй болгогтун хэмээснийг хичээнгүйлэн дагаж хянаваас, ер монгол хууль бичигт монгол, иргэн харилцан ураг барихыг цаазалсан зүйл бий боловч өдөр удаж хааяа ёсыг цалгардах, хэлхээг самууруулах нь буйн тул одоогийн буулгасан Дээд зарлиг хуучин хуулийг журамлан дагаж, хичээнгүйлэн дагаж шийтгүүлбээс зохих, үүнийг дөрвөн аймгийн чуулганы дарга, жанжин нарт тушаан явуулаад бичиг хүрмэгц уг буулгасан зарлигийг бүрнээ хичээнгүйлэн дагаж уламжлан харъяат захирсан олон газраа зарлан тушааж үүрд журамлан дагаж шийтгүүлсүгэй. Ийнхүү цаазалсаныг хааяа зөрчигсөд буй аваас сааргүй
Дээд зарлигийг зөрчсөн хүнд нэгэн зүйлийг дагуулан ял хэлэлцэх явдлыг сайтар ухуулан тушаасугай. Үүнийг басхүү Дотоод Хэргийг Бүгд Захиран Шийтгэгч Яамнаа явуулаад байцаан үзүүлсүгэй. Үүний тул илгээв”.
Олноо өргөгдсөний гуравдугаар он таван сарын арван дөрвөн (1913.06.17)

Ийнхүү Богд хаантан 1913 оны 6-дугаар сарын 17-нд монгол хүн, хятад хүн хоорондоо ураг барихыг үүрд цаазлах хэмээсэн зарлиг буулгажээ. Энэ зарлигийг ажиглахад монгол хүн, хятадаас бусад гадаадын ямар ч улсын харъяат нартай гэр бүл болохыг огт хориглосонгүй. Зөвхөн хятад хүнтэй ураг холбохыг хориглон онцлон анхааруулсан байна. Учир нь энэ зүйлийн үрээр монголчууд хятад үндэстэнд уусахаас сэргийлж өгсөн нь лавтай билээ.

SOURCE: undesten.mn