Итгэлийн захиа

Энэ өдрийн амар амгаланг та бүхэндээ хүргэе. Хуучин танил Тамир ах нь мэндэлж байна. Та бүхэндээ би амьдралын нугачаанд алдалгүй алхалж, түмний дунд нэрээ өргөж яваасай гэсэндээ та бүхэндээ эдгээр захидлуудыг бичиж нойроо хугаслан суудаг юм. “Эр хүн гэж ийм л байдаг юм” захианд минь их догь зургийг байрлуулжээ. Даанч тэр миний зураг биш юмаа. Энэ сайтын хүмүүс сонгосон юм болов уу. Минии амьдралд муугаасаа сайн хүмүүс нь олон таарсан юм шүү. Эдгээр сайхан сэтгэлт хүмүүсийн дурсамжаас нэгэн найзынхаа тухай бичье. Найзуудаа хүндэтгэн хувийн нууцыг хадгалах үүднээс нэрүүдийг нь өөрчлөв.

Одооноос 20-иод жилийн өмнө юм даа Монголд итгэлийн захиа гэж очих хаяг нь тодорхойгүй захианууд хот аймаг сумдуудын шууданд мэр сэр дамжин ирдэг  байлаа. Тэдгээр захиануудыг нэг нь санамсаргүй надад ирлээ. Дорнод аймаг Чойбалсан хот Т үсгээр эхэлсан нэртэй 30 настай залууд гэсэн хаягтай захиаг шууданч надад өглөө. Хань бүлтэй би түүгээр юу хийх вэ? Эрдэнэ хэмээх найз офицертоо дамжуулаа. Эрдэнэ маань эхнэр авч амжаагүй ганц бие, хайрлаж байсан бүсгүй нь наймаачин залуутай дэр нэгтгэсэнээс хойш нэг л зожигдуу гэмээр ганцаар амьдарсаар байгаа юм.

Гэхдээ ажилдаа зарчимч шударга эр билээ л. Эрдэнэ юу ч хэлэлгүй доогтой жуумалзаад аваад явлаа. Маргааш нь харин бодлогоширсон царайтай ажилдаа ирэхэд нь би найзийгаа өвдөчөөгүй байгаа даа гэж бодсоныг яана. Цэргийн ангийн өглөөний нэгдэлтийн дараа юу болсоныг би асуулаа. Эрдэнэ юу ч хэлэлгүй нөгөө захиаг сарвайв. Уг захиа эмэгтэй хүнээс, гэхдээ засан хүмүүжүүлэх газар хоригдон ял эдэлж зовж байгаа бүсгүй хүнээс иржээ. Айлын гэрээс эд зүйл хулгайлсан хэрэгт нилээн олон жилээр эрх чөлөөгөө хязгаарлуулж. Айлын ганц эрх охин юу дутлаа гэж тийм хэрэг хийснээ бодоод олохгүй, дээр нь ээж аав нь ойрхон зайтаагаар саяхан бурхан болцгоожээ. Наранд гарсан ч хаачихаа мэдэхээ больж амьдрах хүсэл ч үгүйрсэн мэт. Бүсгүй энэ бүх зовлонгоо хуваалцан ярих хүн хайж л энэхүү захиаг бичиж. Би захиаг хальт уншсан болоод буцааж өглөө.

Миний сэтгэл тэгтлээ хөдөлсөнгүй. Тэгээд “Одоо чи яах гэж байна” гэлээ. Гэтэл найз маань “Нөгөөдөр амралтаа аваад хот гарлаа” гэдэг байна шүү. Би чихэндээ итгэсэнгүй. Арай ч дээ. Хэнийх нь мэдэгдэхгүй нэг захианаас болоод уу? Тэгээд би “Тоглоомонд итгээд байгаа юм биш биз дээ. Ийм юм хаа сайгүй л байдаг шүү дээ” гэлээ. Тэгтэл найз маань “Төгсгөлийг нь уншсан уу?” гэлээ. Нээрээ энэ чинь юу вэ? “Таны хариу захиа ирэх үед би байхгүй болсон байна байх. Тиймээс хариу хэрэгүй” гэсэн байлаа. Би ч сандарч “Хот руу юу авч явах вэ?” гэж асуулаа. “Бинзен байна уу?” гэж байна. Эрдэнэ маань шинэвтэр “НИВА” машинтай юм. Надад юуны бинзен байхав, харин 14 зээрийн мах байсан юм бүгдийг нь өгөөд явууллаа. Эрдэнэ маргааш орой ажлаа тараад цаг алдалгүй шууд Улаанбаатарлуу гарлаа. Өвлийн өдөр богино дороо л харанхуй нөмөрч шөнийн замд унталгүй давхисаар хотод үдээс хойш явж орлоо.

Харин захиан дээр ямар азаар хаяг нэр нь байсан юм бэ? Бүсгүйн нэрийг Бадмаараг гэдгийг хэлэхээ мартсандаа уучлал хүлцэе. Түүний гуниг хурсан том хар нүдний өнгөөр би ийнхүү нэрлэв. Эрдэнэ маань замын тоосоо цэвэрлэж усанд орж хувцасаа сольж албаны шинэ дүрэмт хувцасаа өмслөө. Ямар ч гэсэн бүсгүй хүнтэй уулзах хүн шүү дээ. Гэхдээ л бага зэрэг сандраад байлаа. Тэгээд дэлгүүрээс чихэр жимс, дулаан оймс, ноосон алчуур, жимсний шүүс худалдан аваад хаягийн дагуу хоригдож буй засан хүмүүжүүлэх ангид нь очлоо. Анх удаа хэрэгтэн хүн эргэж байгаа болохоор халуун цай хоол авч очихоо мэдсэнгүй. Ангийнх нь шалган нэвтрүүлэх байран очоод жижүүр залууд Бадмаарагтай уулзах хүсэлтэй байгаагаа хэллээ. Харин жижүүр нь дотоод холбооны утсаар Бадмаарагтай хүн уулзахаар ирсэнийг мэдэгдлээ. Хэдэн хормын дараа дунд зэргийн нуруутай дэд хурандаа мөрдэс бүхий эмэгтэй гарч ирээд Эрдэнийг сүрхий ажиглаж зогсоноо “Та манай өрөөнд түр орохгүй юу” гэж урилаа. Дэд хурандаагийн нүдний харцнаас хэрэг нэг л биш байгааг гадарласан Эрдэнэ “оройтлоо гэж үү?” хэмээн түгшүүрт бодол орж ирлээ.

Тухайн үед шуудан холбоогоор захиа дор хаяж 7 хонож эзэндээ очдог байлаа шүү дээ. Дэд хурандаа эмэгтэй бол энэ засан хүмүүжүүлэх ангиййн дарга ажээ. Үнэндээ л хэцүү юм болсон байлаа. Бадмаараг бүсгүй бугуйныхаа судсыг ханасан байна. Тэр дор нь мэдэж цаг алдалгүй эмнэлэгийн тусламж авсан тулдаа л амьд гарчээ. Дарга эмэгтэй өөртэй нь ижил цэргийн хүн тул олон юм нуршилгүй уулзах зөвшөөрөл өгч сэтгэлийг нь засахад туслахыг хүслээ. Уулзалтын байр гэх давчуухан өрөөнд Эрдэнэ нэг сууж нэг босож дороо холхино. Одоо энэ хаалгаар амиа хорлох дээр тулсан гутарсан хүн орж ирнэ. Наашаа ирсэн нь ер нь зөв үү? Өөртөө лай хураагаад.

Хаалга зөөлөн онгойж хөвөнтэй дээлтэй, сэтгэлийн хямралаас болоод турж эцсэн залуухан бүсгүйг орж ирэхэд идэрхэн офицер сурсан зангаараа бослоо. Бадмаарагийн нүдэнд дулаахан гайхсан харцыг хараад инээмсэглэн мэндлэв. Дараа нь үг дуугуй өөрийнх нь захиаг өглөө. Учрыг ойлгосон Бадмаараг үнэхээр баярлаж байлаа. Эдгээр хүнд жилүүдэд түүний сэтгэлийг ойлгосон цорын ганц хүн. Тийм ч дулаан биш өрөөнд ядаж халуун цайгүй жимсний шүүс бариад ирсэн байдаг. Эрдэнэ ямар алдаа гаргасанаа ойлголоо. Халуун хоол цай авчрах ёстой байж шүү дээ. Уулзалтын хугацаа нүд ирмэх зуур л дууслаа. Ердөө хагас цаг. Харин бүсгүйг өрөвдсөн сайхан сэтгэлт залуу, дотор нь бугласан сэтгэлийн бул хар чулууг авч хаяхыг зорьсон туяхан бүсгүй хоёр салаад явахыг хүсэхгүй байлаа. Бүсгүй өөрт баймгүй зориг гарган “Гэр бүлийхэн цугтаа хонож болдог уулзалтын буудал байдаг. Жижүүр мэднэ” гэлээ. Эрдэнийн толгойд гэрэл зурсхийх нь тэр. Тэгэлгүй яах вэ? Гэр бүлийхэн уулзаж хонох газар байж л таараа шүү дээ. Эргэлзэж тээнгэлзэлгүй Эрдэнэ маань жижүүр залуу дээр очлоо. Уулзах хэрэг байна гээд машиндаа дагуулан ирээд арын багажны хаалгыг нээн миний өгсөн зээрний гулууз махыг үзүүлэн ганц шөнө Бадмаарагтай цуг хонуулахыг гуйж энэ гулуузуудыг бүгдийг нь авахыг хүслээ.

Ахлагч цолтой авсан хэд нь амьдралд нь хүрдэггүй жижүүр залуу зөвшөөрч өглөө 6 цаг хүртэл байна шүү гэлээ. Нэг төмөр ор, өндөр ширээ, матмал сандалнаас өөр тавилаггүй жижиг өрөөний босгийг давлаа. Ард хаалга хаагдаж дотроос нь түгжисний дараа Эрдэнэ бүсгүйг өөрлүүгээ татаж зөөлөн тэвэрлээ. Бүсгүйн зүрх түг түг. Уншигч та хүний гарт орсон болжморын зүрх яаж цохилдогийг мэдэх үү? Бүсгүйн зүрх яг л тэгж цохилож байлаа. Эрдэнэ түүнийг хоер гар дээрээ хүүхэд мэт өргөхөд Бадмаараг залуугийн хүзүүгээр нь тэврээд өөрөө түрүүлэн чийглэг зөөлөн уруулаа Эрдэний уруулд наалаа.Орон дээр хажуулдаж хэвтсэн хоёр удаж цаг алдалгүй өөрсдөө л хамаг хувцасаа тайлцгааж бүтээлэг давхарласан хөнжилд орцгоолоо.Ердөө ганцхан шөнийн богинохон хугацаа. Алдчих вий гэсэн мэт хүзүүнд нь ассан бүсгүй Эрдэнийн нүдэнд тэнгэрийн дагинын дүрээр харагдана, Бадмаарагийн нүдэнд Залуу эр өөрийг нь аврагч хан хүүгийн дүрээр тодроно. Эрдэнэ азаар учирсан сайхан бүсгүйн торго мэт зөөлөн булбарай биеийг илэхэд бүсгүй үе үе давхийн цочно.

Хүслийн охь нь дэвэрсэн бүсгүй нандин эрдэнийн ариун хаалгаа нээн хараа булаам сайхан тэгшхэн хоёр хөлөө салган урин залахад, ийм сайхан жаргалыг амсах гэж байгаадаа одоо хэр итгэж ядан зүүд биш байгаа даа гэж эргэлзэх азтай залуугийн бадириун эрхтэн хүсэл тачаалдаа норж чийгтсэн диваажингийн үүдний бариу нандин орчинд тэмүүлэн явж орлоо. Хэцүү бэрх он жилүүдийг хүсэхээс илүүг үзээгүй залуу бүсгүйн нандин эрхтэн хөндөгдөн өвдөхөд залуугийн цээжинд сэргэр хос хөхөөрөө нягт наалдаж зөөлөн гинших бөлгөө. Бүсгүйн үзгэсэлэнд татагдан сайханд нь ууссан Эрдэнэ булбарай хүзүү, томбогор хөх, халуу шатсан уруулыг озож гантайтал хөвчирсөн эрийн бахархалаа эмзэг сайхан орчинд өөрийн дураар нааш цааш хөдөлгөж эрийн жаргалыг эдэлж байхыг нь хэрэв уншигч та харсан бол атаархалын оч үсрэх байсан биз. Би ч мөн ялгаагүй. Ганц удаа олдож байж ч магадгүй энэ учрал ямар их үнэ цэнэтэй вэ?

Хөөрхий бүсгүйн хүслийн зангилаа тайлагдах агшинд амьсгаа дээрдэн, хамаг бие нь хөвчрөн чангарч, жаргааагч нандин орон бачим болж базлах үетэй давхцан залуу эр ч тэсэхээ байж омог бардам баатрын ялалтын буудлагыг бусгүйн умай дотор буудлаа. Дур хүсэл хоероо сад тавих үед үзэгслэнт бүсгүйн амнаас хуурын эгшиг мэт намуухан дуу алдах нь сонсогдож,хоёр алаг нүднээс нь сувдан хэлхээ тасарлаа. Заяагаар учирсан Бадмаарагаа биеэсээ хөндийрүүлэлгүй тэвэрсээр байгаа Эрдэнэ харин гунигт автлаа. Энэ сайхан бүсгүйгээ эргүүлээд нарсанд нь өгч чадах уу? Насандаа учраагуй энэ жаргалаасаа өглөө хагацах уу? Ужид цэнгэл биш сэтгэлийн хайрыг ургуулсан энэ сайхан бүсгүйг яах вэ? хэмээн хайрлах, харамсах, харамлах хүсэхийг хослуулан толгойгоо гашилгаж байлаа гэснээр энэ захиагаа түр завсарлая. Дараагийн захиандаа үргэлжлүүлэн хүргэх болно. Цаашид улам сонирхолтой,улам зүрх базлам болох болно.