ТМС гэж ийм байсан

За хачин сайхан түүх хуучлах уу? Намайг дөнгөж 10-р ангиа тагсөж байхад нийгэм солигдож социализм нуран унаж байлаа. Тэр үед манай аймагт үндэсний нэвтрүүлэг гардаггүй зөвхөн орбитийн сувгаар орос нэвтрүүлэг гардаг байлаа. Хөгшчүүд тойрч суугаад буу хална. Цаад хотод Зориг гэж айхтар эр гарсан гэнэ. Төрийг эргүүлэх юм байх аа гэж ирээд л ярина. Би гэж муу хүүхэд аманд нь орчих гээд л сонсоно. Сурлага муутай бас. Арай ядан 10 төгсөөд хотод нийтийн үйлчилгээний ТМС аваад анх удаа улаанбаатар хотын үзвээ.

Одоогийн ХҮИСургууль тэр үед ТМС байлаа. Дотуур байранд нутгийн 3 хүүтэй 4-лээ амьдарна. Сургуулийн ихэнхи нь охидууд. Нэг удаа хотод амьдардаг хамаатан нутгаас хүнс чинь ирсэн ирж ав гэлээ. Дэгдээд л очсон мах цагаан идээ иржээ. Бөөн баяр байрандаа ирлээ. За тэгээд аль ангийн хэн гэдэг охин хөөрхөн зэргээр л хөөрөлдөнө дөө. Тэгсэн нэг маань чи оёдол эсгүүрийн Дуугийг панаалдаж чадвал нутгаас хонь авчруулж өгье мөрийцөх үү? гэдгийн. Шар хөдлөөд л тэгий гэчихлээ. Маргааш нь очоод харсан намхан жижигхэн царайлаг биш бов бор охин сууж байдгийм даа. Эр хүн шүү юм болохоор жаахан голонгуй очоод л чамайг өнөөдөр хоолонд даачих уу? гэсэн нээх муухай хараад чи намайг хэн гэж бодоов гэж байна шүү. Хоолноос гарчихаа юү яасан хямсгар юм гээд холдлоо. Юм ч ярьж чадсангүй.

Найзууд за яасан? гэхээр нь яаж ч чадалгүй өнөө орой өрөөндөө хүлээж байя гэнээ гээд л бурчихлаа. Орой нөгөөдүүл чинь хараад л. Би яахаа мэдэхгүй бодоод л. Яах ч аргагүй нүдэн дээр нь өрөөнд нь цагаан тос хурууд аваад орлоо доо. Охин найрч мэдэхгүй ээ бас. Чамайг маяглаад байхаар чинь өөрөө аваад ирлээ гээд л өглөө. Тоож харах ч үгүй байна. Өрөөний охидууд нь харин баярлаад авлаа. Одоо сууж цаг авах хэрэгтэй боллоо. Эхлээд хичээл яриад л сүүлдээ дэлгүүрийн бараа, бүр сүүлдээ улс төр ёоё ярих юм бараг дуусчих гээд хэцүүдээд. Тэгсэн Дуугий найзууд чинь шалгаж хүлээхээ больсон бол одоо яваач. Хүссэнээ хэлээд орохгүй юу гэнээ. Бүүр мэдэж байна.

За гээд хаалга жаахан онгойлгоод харсан нээрээ явчихаж. Эр хүнд тэгсэн бодол орлоо. Буцааж хаалгыг нь хаагаад 3-лаа байна. Жаахан байзная гээд хэллээ. Орой шөнө болоод нөгөө хэд унтах гээд би гарч өгдөггүй. Та нар хэвт хэвт. Би жаахан суугаад гарий гээд буруу харлаа. Нөгөө хэд ч орондоо ороход нь гэрлээ унтраагаад “Тэд нар намайг цуг унтлаа гэж бодог. Би удахгүй гарна” гээд харанхуйд суугаад үлдлээ шүү. Нээх удалгүй тэд нар эхнээсээ унтаж байна. Тэхээр нь аажуухан босоод нөгөө Дуугийгийн орон дээр очоод суучихлаа. Чи яаж байна аа гэнэ. Хатуу сандал хэцүү байна энд жаахан сууя гээд л гүрийгээд байлаа. Эцэсдээ за юунаас айдаг юм гэж бодоод шууд хувцасаа тайлаад яваад орчихлоо.

Нөгөөдөх чинь чимээгүй эсэргүүцээд гарнаас зуураад биендээ хүргэдэггүй. Дуу гаргахгүй юм. Би ч майкан дотуур нь гараа хийгээд жижигхээн хатуу хөхийг нь бариад авлаа. Тэгсэн миний хамаг бие болохоо больж байна. Байж ядаж байна. Бүсэлхийгээр нь тэврээд өөрлүүгээ эргүүлээ. Байзаа бандааш урах нь гээд өөрөө тайлчихдаг юм даа. Минийх яахав ганц угзраад л мултраа. Шууд хийж мунагтахгүй байнаа бас. Үнслээ амаа чанга жимийгээд буруу хараад байх юм. Тэхээр нь жоохон үстэй эрхтэнийг нь илж байгаад хуруугаа хийлээ. Нойтон байна. Муу чангарч боссон шодойг минь илээд авч байна. Зориг ороод дээр нь гарсан өөрөө л хөлөө салгаад алцайгаад өглөө хөөрхий. Нэг их хайсангүй шууд углаад авчихлаа.

За тэгсэн удалгүй жирэн год. Сайхан боллоо. Тэгсэн босмооргүй байна. Нөгөөдөх чинь ганц шөнө унтая гэнэ. Чи шөнө унтдаггүй юм уу гэсэн өчигдөр загварын багш гэртээ авч очоод унтуулаагүй гэдгийм даа. Өө сурцан гар. За яахав надтай сайхан унтаа. Одоо боллоо гэсэн мөртлөө л минут бололгүй чихээд л хаялаа. Урдаас тосгуулж хөдлөөд янзтай байлаа. Нэг мэдсэн би өөрөө унтчихжээ. Хөөе босоочээ. Өглөө болох нь гэж дуудаж намайг сэрээлээ.

Хүнд гар яахав дахиж нэг нахиад өнөө орой ирнэ шүү гэсэн чинь амжихгүй түүхийн багш авч явна гэсэн гэж авдгиймаа. За тэгээд орой өрөөнд нь дахиад яваад орсон байж байна. Явна гэсэн яасан гэсэн багшийн эхнэр нь эмнэлэгээс гарсан гэнэ ээ. Тэгээд больсон. Тэр шөнө ч бас минийх боллоо. Тэгээд дахиад тийм юм болоогүй. Би өөр ангийн охинтой үерхээд дашийн шог. Харин нөгөө мурийцсан найз маань амласанаа өгөөгүй мурцийм даг. ТМС гэж ийм л сайхан байсан…