Хятадад хугацаагүй хорих ял сонссон Л.Байгальмаа: Гэр бүл, нутгийнхаа ааруул, хөх тэнгэрээ л санадаг

-“Зууны мэдээ” сонин эх үрсийг уулзууллаа-

“Залгих хоолны шимтэйг заяасан хүүхдүүддээ өгч 
Уух ундныхаа дээжийг урьдаар бидэнд өгч 
Хүний зэрэгтэй болгосон 
Наран шиг гэгээн ухаант
Навч шиг дэлгэр сэтгэлт 
Миний хайртай тандаа Эмэгтэйчүүдийн баяр хүргэе. 
Энэ хорвоогийн хамгийн сайн сайхныг хүсэн ерөөе. 
Гомдоож байсан бол уучлаарай, ээж ээ…” 

Арван настай Б.Пүрэвдулам охины шар өнгийн бичгийн цаасан дээр нямбайлан бичсэн дөрвөн мөртүүд Бээжингийн эмэгтэйчүүдийн хорих ангид ээжтэй нь хамт үлдсэн. Олон мянган бээрийн газарт, өргөст торны цаана суугаа хайрт ээждээ Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрийн баярын мэндийг Б.Пүрэвдулам охин бусад хүүхдээс хоцорч биш урьтаж хүргэсэндээ баяртай байна. Түүний гуниг даасан харц, итгэлгүйхэн инээд хайрт ээжийнхээ халуун энгэрийг үгүйлж буйг илтгэнэ.

Хар тамхины хэргээр Хятадад хугацаагүй хорих ялаар шийтгэгдсэн Л.Байгальмаатай гэр бүлийнх нь зургаан гишүүн уулзаж, халуун дулаан үгийг нь сонсох завшаан тохиолдов. Бээжин дэх Монголын ЭСЯ уулзалтын цагийг товлосноор тэд энэ сарын эхээр урд хөршийн нийслэлийг зорьсон юм. “Цагаан будаа тараадаг тусламжийн ажил хийлгэдэг” гэх үгэнд нь итгэсэндээ өөрсдийгөө буруутгаж, энэлэн шаналж явсан энэ гэр бүлийн замын зардлыг “МИАТ” компани хөнгөлж, “Модерн номадс” сүлжээ ресторан, “Ноён зууч 1950”-ийн хамт олон нэг өдрийн цалингаа хандивлаж, монголчуудын сайхан сэтгэл унтраагүйг харууллаа. 

“Зууны мэдээ” сониноос танай гэр бүлд тохиолдсон явдлын тухай уншиж, элэг эмтэрч байсан. Л.Байгальмаатай уулзах боломжийг битгий алдаасай гэсэндээ гэр бүлд тань туслахаар шийдлээ. Монгол бүсгүйчүүд гэнэн итгэмтгий байдал, ядуу зүдүү амьдралаасаа болж дахин битгий алдаасай” гэж сайхан сэтгэлт хүмүүс тусламжийн гараа сунгахдаа хэлж байв.  

“Зууны мэдээ” сонины хамт олон Г.Батсуурийн гэр бүлийн бодит амьдралыг удаа дараагийн нийтлэлээрээ хөндөж, Л.Байгальмаатай уулзуулах боломжийг эрж хайж, яам, Тамгын газрын эрхмүүдийн ярилцлагыг хүргэж байлаа. Энэ бол “Иргэдээ өмөөрч бичнэ” уриатай манай сонины хувьд ядарч, зүдэрсэн олон хүнд тусалж байсны нэгээхэн түүх болон үлдэж байна. “Сайхан сэтгэл унтардаггүй” аяныг маань ТҮ9 телевизийнхэн дэмжиж, бид хамтдаа Г.Батсуурийн гэр бүлийг дагуулан Бээжинд хүрэв. 

Л.Байгальмаагийн ял эдэлж буй хорих анги Бээжин дэх Монголын ЭСЯ-аас дөчин минутын зайд оршдог. Үндсэндээ төвд ойрхон учраас орчин нөхцөл нь цэвэрхэн, чөлөөт цагийг нь зөв боловсон өнгөрүүлэх бүхий л боломжийг бүрдүүлжээ. Сагс, хөл бөмбөгийн талбай, бүжгийн заал нь юун түрүүн нүдэнд тусав. 
Хоригдол эмэгтэй¬чүүд өрөөндөө засвар хийж, цэцэг арчилж, хатгамал хатгаж суугааг ангийн гаднах самбар дээрх зураг харуулна. 

“Beijing female prison” нь Бээжин дэх цорын ганц эмэгтэйчүүдийн шорон тул энд олон орны бүсгүй ял эдэлдэг. Гадны хоригдлыг ажилд гаргадаггүй тул юу ч хийхгүй өдрийг өнгөрөөх амаргүй. Гэр бүл, нутгийнхаа ааруул, хөх тэнгэрээ хамгийн ихээр санаж, гансарч суудгаа Л.Байгальмаа хэлсэн нь учиртай. “Ингээд бүгдээрээ хүрээд ирнэ гэж санаагүй. Гэр бүл, хайрт ээждээ хамгийн ихээр сэтгэл зовж байсан. Би эндээс заавал гарна. Надад битгий санаа зовоорой”. Л.Байгальмаагийн итгэлтэйхэн бас инээд тодруулан хэлсэн энэ үг амьдрал үргэлжилж байгааг гэр бүлийн¬хэнд нь сануулж, алдарч явсан итгэлийг нь сэргээжээ. 

Удаан хүсч, хүлээсэн уулзалт дөчин минут үргэлжлэв. Уг нь нэг цагийн уулзах зөвшөөрөл олгосон ч том охин нь паспортаа буудалдаа орхиж явснаар хүрэх ёстой газраа хорин минут хоцорч очсон нь тэр. Гэр бүлийнхэн нь Л.Байгальмаатай яг л кинонд гардаг шиг шилний наана, цаанаас утсаар ярьж уулзав. H1N1 халдвар гарснаас хойш хоригдлуудын эрүүл мэндийг хамгаал¬ахаар ийнхүү  уулзалтыг шилэн ханаар тусгаарлалсныг бидэнд тайлбарлалаа. 

Утасны ард чухам ямар яриа өрнөсөн, энэхүү уулзалт ямар ямар асуултад хариу өгснийг Л.Байгальмаагийн нөхөр Г.Батсууриас тодрууллаа.

-Гэр бүлийнхээ хүний царайг харлаа, уулзаж ярилцлаа. Сэтгэгдэл ямар байна?
-Монголоос гарахдаа “Ямар орчинд байгаа бол, ямар болчихсон бол, бие хаа нь ямар байгаа бол” гэж элдэв юм бодож байсан. Тэгээд ирлээ. Ирээд царайг нь харлаа.  

Хамгийн гол нь энэ хэдийгээ авчраад уулзуулсан юм чинь гарыг нь бариад хацрыг нь үнсүүлчих байх гэтэл тэгдэггүй юм байна. Шилэн хананы цаанаас утсаар ярилцдаг юм байна. Тулгамдаад ярьж хэлэх, захих үгсээ арай дутуу хэлчих шиг боллоо. Яахав ганц уулзах гэж байгаа биш. Үүнээс хойш уулзах боломжийг алдахгүй эргэнэ. Миний санаж байсныг бодвол бие нь гайгүй байна. Шүд  нь өвдсөн ч даралт их байна гээд авч өгөхгүй байгаа гэсэн.

Гэрээсээ явснаа бодвол жаахан шуугдаж. Хорих ангийнхаа хувцсыг  өмсдөг, тэр нь дулаан гэнэ. Уулзаад, хэдэн хүүхдээ цөөн  минут яриул¬лаа. Ийм нөхцөлд уулзана гэдэг их л хэцүү байдаг юм байна. Эхний удаа уулзаад энэ юм уу, цаашдаа ч ийм байх юм болов уу. Шилний цаана сууж байгаад уулзана гэдэг хүний сэтгэл зүйд асар хэцүү дайралт юм билээ. Говьд айлын гэр, малын бараа зэрэглээтээд байгаа ч юм шиг, байхгүй ч юм шиг харагддаг. 

Түүн шиг шилний цаана байгаа хүнийзүс  царай  ялангуяа хайртай хүний бие шилний цаана байхад уулзана гэдэг маш хүнд. Ядаж гараа гаргаад бариулчих нүх байхгүй. Утсаар ярьж байгаад дууг нь сонсоод царайг нь хараад салсан даа. Миний хань удаагүй болоод ч тэр юмуу биеэрээ ядраагүй ч сэтгэлээрээ их л ядарсан  харагдаж байна лээ.

-Та бүгдийг хараад их баярласан байх?
-Баярлаж байна лээ, хөөрхий. Бүгдээрээ хүрээд ирнэ гэж санаагүй байх, юм хэлж чадахгүй уйлаад байсан. Өөрөө уйлсан атлаа “Та нар битгий уйлаарай” гээд.  Бид хоёр хэдхэн сарын өмнө “Охин  20 хүрчихлээ. Хань, үр хүүхэдтэй болно. Өвгөн, эмгэн болсон ч хоёулаа ач, зээгээ өврөөсөө салгахгүй шүү” гэж ярьж байсансан.  

-Болдог бол гүйгээд очихсон, арван минут ч атугай уулзаад ирэхсэн гэж та шөнөжин бодсон гэсэн?
-Түмэн олны дэмжлэг туслалцаатай хүрээд ирлээ, уулзчихлаа. Энэ ачийг хариулах аргагүй,  сайхан зүйл боллоо.  Бээжинд авчирч, энэ бүх боломж олгосон  хүмүүсийнхээ  сэтгэлийн дэмийг цайруулаад аятай байхыг хичээж явна. Эндээс явж чадахгүй, хоргодоод л байгаа. Болдогсон бол буцаж очоод аравхан минут ч болтугай уулзаад гарахсан. 

Даанч болдоггүй юм байна. Хэцүү байгаа, сэтгэл санаа ийм байгаагаа ханьдаа хэлээгүй. “Бид зүгээрээ,  гэр орон, нутагтаа байгаа улс. Миний хань л тэвчээртэй, зоригтой байгаарай. Бидэнд тохиолдож байсан амьдралын аар саар зовлон юу ч биш. Миний хань хүнээ олж нөхөрлөөд,  дотроо аятайхан байж байгаарай” гэдгээ хэлсэн. Захиа ч өгсөн. “Миний ханийн бие яаж байна” гэж байн байн асуугаад “Аав, эмээ хоёроо сайн харж байгаарай” гэж хүүхдүүддээ захиж байна лээ. Би угаасаа бие муу. Зүрх өвддөг. Тийм болохоор магадгүй санаа нь зовохдоо энэ хэдэн хүүхдээ үлдчихсэн байгаа болов уу гэж бодож суусан байх. Бид элэг бүтэн байгааг хараад их  баярласан. 

Миний хань өвдөж зовсон ч түүнийгээ хэлээд байдаггүй. “Хань нь энд зүгээр, өрөөндөө долоо, наймуулаа байгаа. Тэд тусладаг. Ханийнхаа явуулсан 100 юаныг дуусгаагүй” гэж байгаа юм даа. /уйлав/ Чааваас, би 20-хон мянган цаас явуулсныг хоёр сар болоход үрээгүй байсан. Бага охиноо бүжигчин болох ёстой шүү, бүжгийн хичээлээ битгий орхиорой гэж захисан. 

-Сандарч тэвдэхдээ  дутуу хэлсэн зүйл байсан гэсэн. Юу хэлэх байсан бэ?
-”Муу газар орсон хүн муу хүн байдаггүй юм шүү, амьдралынхаа өчүүхэн боломжгүй байдлаас болж муу хүмүүсийн арга залинд орж алдчихлаа” гэж хэлэх гээд чадсангүй. Өөрийгөө буруутгачих байх гээд  анхны удаа олон юм хэлж чадсангүй. Одоо биднийгээ харчихсан юм чинь сэтгэл нь жаахан тайвширч, уужраад дараа намайг очиход арай өөр байх болов уу. 

Миний хань дэндүү сайн ээж байсан. Дэндүү цайлган  болохоор хүнд ашиглууллаа. /уйлав/ “Тэр хүмүүстэй битгий их муудалцаарай” гэж хүүхдүүддээ дахин дахин захиж байна лээ. Би их эмзэглэсэн. Өөрийг нь гэмт хэрэгтэн болгосон тэдэнтэй муудалцвал яана гэж. Эргэлтээр орж уулзчихаад хорих ангийнх нь гадаа  байхдаа “Миний хань биднээс гурван юм хүсч байж” гэж бодсон. “Нутгийнхаа  цагаан идээг идэх юмсан гэж найман сар хүсч байж. Уншдаг байсан бурханы номоо авчирч өгөөсэй, дээр нь биднийг ирж уулзаасай” гэх гурван зүйлийг туйлаас хүсчээ. 

“Ханьдаа ааруул авчирсан уу” гэж асуухад нь өгөх гэтэл  даанч тэрийг нь оруулсангүй. Ямар ч байсан царайгаа харуулсандаа баяртай байна. Миний гэр бүлд сайхан сэтгэлтэй  хүмүүс тусалсан гэдгийг мэдээд  их баярласан. Энэ уулзалтыг болох хүртэл бүхий л арга хэмжээг авч байсан “Зууны мэдээ” сонины хамт олон, хамт ирсэн ТВ9-ийнхэн, за тэгээд “Модерн номадс” сүлжээ ресторан, МИАТ компани, “Ноён зууч 1950”-ийн хамт олонд баярлалаа гэдгийг хэлсэн. 

-Ээжийгээ хараад үнэхээр их баярлаж, сэтгэл нь улам өмөлзсөн байх. Энэ бүхнийг бодоход ч хэцүү байна?
-Ямар  ч байсан  өндөр настай ээжийг нь уулзуулах зорилго байсан. “Хань нь ээжтэй хамт нэг хашаандаа л байгаа. Магадгүй чамайг очин очтол ээжийгээ чирээд л явна. Миний ээж хажууд байгаа гэж бодож яваарай” гэдгийг ханьдаа хэлсэн. “Хань нь чамайгаа муулж, өөр буруугаар ойлгохгүй. Чи миний итгэлт хүн, хүүхдүүдийн минь хамгийн сайн ээж байсан.  Гэвч  чамгүйгээр гундаж, гандаж явна” гэдгээ захидалдаа бичсэн. Миний хэлсэн нэг үгээс нэг хуудас захидал гаргаж уншиж чадна аа, миний хань.

-Эхнэрээ хараад хамтдаа өнгөрүүлсэн он жилүүдээ бодсон байх?
-Сайдаж муудах, эрхэлж туних үе амьдралд бишгүй тохиолдоно.  Тэр бол амьдралын зүгээр л нэг адал явдал, жирийн үйл явц гэдгийг би ойлгосон. Би ханиа үсний ширхэгээр нь мэднэ. Толгойдоо ганц цагаан үстэй байсан тэр маань бууралтаж эхэлсэн байна лээ. 

Миний хань тавь, жартай болоод ч юмуу ямар ч байсан энэ газраас гарах л байх. Тэглээ гээд ийм газарт   цаг хугацаагаа алдаж байгаа нь харамсалтай. Үр хүүхдийн минь жаргалтай мөч, хамтдаа амьдрах цаг хугацааг муу хүмүүс хулгайлчихсанд харамсаж сууна. 

-Уулзалт болсон өдрийн орой таны нойр хүрээгүй. Тэр хүн ч бас сэтгэл нь үймэрч хоносон байх?
-Тэр шөнө лав нойр нь хүрээгүй байх.  Гэр доторхоо, бидэнтэй байсан жаргалтай үеэ яг л кино үзэж буй мэт нүдэндээ төсөөлж, тэрэндээ өөрөө солиорох шахаад суугаа. 

Бурханы номоо уншаад, ах дүү, найз нөхөд, хамт олныхоо захидал, бага охиныхоо бичсэн шүлэг, зургийг хараад шөнөжингөө уйлж хоносон байх. Би ч энэ буудалд өдрийнхөө уулзалтыг бодоод нойр хүрэхгүй, их зовсон. Шоронгийн хаалга хаагдахын өмнө   та нар руу хараад гараа хүчтэй гэгч нь  савж, инээмсэглэчихээд харгалзагчаа дагаад явахад ёстой дотор харанхуйлсан. 

Тэр үед  гүйж очоод гараас нь бариад авмаар санагдсан. Халуун галтай, дулаахан гэртээ гар, хөл нь даарчихсан суудаг хүн тийм газарт ямаршуу байгаа бол гэж шууд л бодогдож байлаа. Ханийхаа хоёр хөлийг нь сугандаа хавчуулж дулаацуулаад явдаг байсан үе саяхан/уйлав/. Одоо хэн ч хөлийг нь дулаацуулж өгөхгүй, хэн ч тэгж над шиг хайрлахгүй шүү дээ. Би загнаж, зэмлэж, үглэдэг байсан. Миний хань чинь дураараа. Гэхдээ тэр бүгд хайр байсан.

Би яахав. Энэ хэдээсээ нуугдаад үргэлж мэлмэрч байдаг. Гэхдээ хүний нулимс барагддаггүй юм байна . Найман сар магадгүй зарим хүнд богино хугацаа байх. Надад бол найман жил, наян жил шиг санагдсан. Харанхуй нүхнээс биднийг татаж гаргасан та нөхдийн тус дэм зөндөө бий. Энэ бүх дэмээр өөдрөг зүйл бодох болсон. Хүүхдүүд маань ээжтэйгээ уулзахын зэрэгцээ Бээжингийн хүүхдийн паркад тоглоод үзээгүй юмаа үзэж яваагаа мартахгүй байх.

-Таныг бие муутай гэж хадам ээж тань зовж суусан. Энэ байдал таны санааг бас зовоодог уу?
-Үнэндээ би айж байна. Амьдармаар байна, амьд явмаар байна. Заримдаа ингэж яваад ч яахав гэж боддог. Гэвч ханьтайгаа уулзаад надад итгэл төрлөө. Ханийнхаа гарч ирэхийг хармаар байна. Тэр уулзалт  байхгүй хол юм шиг санагддаг ч одоо би хүлээнэ ээ. Зүрх жаахан өвддөг болохоор энэ хэдийгээ эзэнгүй үлдээчих вий гэдгээс л айдаг. “Энд би хүний эрхэнд байгаа болохоос зүгээр. Харьцангуй дарамт шахалт байхгүй. Битгий зовоорой” гэж дахин дахин хэлээд байсан. Хоёр биенийхээ сэтгэлийг засах гэж миний худлаа хэлж байгаа шиг хань маань бас л худлаа ярьж суугаа нь илт байсан.

-”Ааруул авчирсан уу” гэснийг нь бодохоор  эх орноо үнэхээр санаж байгааг харж болно?
-Эх орноо, хөх тэнгэрээ их санаж байна гэсэн. Уул, ус ургамал, ногоо тэгш сайхан нутагт төрж, өссөн болохоор тэр бүхнийг санах нь гарцаагүй. Хэрэв хоёр орны хооронд ялтан солилцох хэлэлцээр хийгдвэл миний хань эх орондоо ирнэ. Хүний нутагт байх эх орондоо ял эдлэх хоёр тэс өөр. Тэр цагт  ядаж дуртай ааруулаа  иднэ. 

-Хорих ангид ороход яг ямар байдалтай байсан бэ. Та нарын дэргэд харгалзагч байв уу?
-Үүдний жижүүрт  Л.Байгальмаад өгөх захидал, паспорт бичиг баримтаа шалгуулахад нэрийн хуудас шиг зүйл хүзүүнд зүүгээд цааш оруулсан. Нарийн коридороор алхтал  том дэлгэцтэй заал руу оруулсан. Тэнд  хөх цэнхэр хоригдол хувцас өмсчихсөн, биднийг гараараа даллаад инээгээд сууж байсан. Инээгээд угтахад нь үнэндээ би инээж чадаагүй. 

Хаалгаар ороод барааг нь харуутаа л уйлсан. Сандлыг нь сольж өөр суудалд суулгахад утсыг нь цаанаас нь залгаж өгсөн.  “Монголоос хуулийнхан ирвэл тэр хоёр хүүхний талаар үнэн зөв мэдээллийг нууж хаалгүй хэлээрэй” гэхэд “За” гээд толгой дохиж байсан. Гэвч харц нь “Намайг энэ газраас аваач ээ” гэх шиг болоход үнэндээ зүрх шимширсэн.  “Би өрөөндөө Фянланд, Африк нийлсэн найман хүнтэй хамт байдаг. Бид цэрэг шиг давхар орон дээр унтдаг. Гадаад хүмүүсээр ажил хийлгэдэггүй болохоор та нарт өдөр бүр санаа зовж, бодож байсан шүү” гэхдээ хоолой нь чичирч байсан. 

“Хэл мэдэхгүй болохоор хэл амаа ойлголцохгүй, өдөржин дуугүй дүмбийгээд суудаг. Хуруу гараараа дохиод хятадаар  ойлголцдог ч англи хэлгүй болохоор хэцүү юм” гэсэн. Хэд хоногийн өмнө “Миний ялыг хөнгөрүүлж, хугацаагүй ялыг маань хугацаатай болгож өгөөч” гэх өргөдлийг монголхэл дээр  бичүүлсэн юм билээ. “Яагаад давж заалдаагүй юм бэ” гэхэд “Давж заалдана гэж яадаг юм бэ. Хэл мэдэхгүй болохоор ямар ч ухаанаа олоогүй” гээд уйлсан. Дансанд нь мөнгө байвал ариун цэврийн хэрэглэлээс эхлээд алчуур, саван гээд ойр зуурын хэрэглээний зүйлсээ худалдаад авчихдаг. Цуг өрөөнд байгаа хүмүүс нь шампунь, савангаар тусалдаг гэнэ. 

“Толь бичиг авчраад өгвөл хэлтэй болчихоод та нар дээрээ очно ш тээ” гэж байгаа юм даа. Хэл сурах нь зөв. Гэхдээ хэдэн жилийн дараа хэлтэй болчихоод гарч ирэх гэж байгаа юм бол. Хэзээ гээд асуучихмаар л байсан. Гэвч би тэгж чадаагүй. Итгэл найдвараа алдаад гутарчихсан, аймшигтай байгаа болов уу гэтэл “Өө би гарна аа, очно шүү” л гээд байсан. Хөөрхий хэзээ гарахаа мэдэхгүй байж тэгж өөрийгөө зоригжуулж, бидний сэтгэлийг хуурах ч гэж /уйлав/. 

Ярьж байгаа  нь цоглог  ч харц нь ердөө гуйлт л байсан. Өөр юу ч байгаагүй. Хүрч чадах өөр  газар байсан бол хөтлөөд гараад гүйхэд үхтлээ баярлахаар л  байна лээ. Ярианы өнгө нь ч тэр, цаанаа л горьдлоготой. Хэдэн хүүхэд, гэр, эх орноо аймшигтай үгүйлсэн харц. Энэ бүхнийг үгээр хэлж чадахгүй нь. “Та нар л байж байвал болно доо. Хань нь зүгээр, очно” гэхэд нь хэзээ л гэж асуучих гээд байсан.  Шилний цаанаас үнсэж, гар дээр нь гараа тавиад өнгөрсөн дөө. Уг нь халуун ч бай, хүйтэн ч байсан хамаагүй хошуун дээр нь үнсээд гараад ирсэн бол. 

“Энэ дотор олон зураг байдаг. Жаахан удаад ирэхээр зун болохоор гэр бүлийнх нь хүмүүсийг оруулаад цэцэрлэг дотор уулзуулдаг юм байна лээ” гэсэн. Миний хувьд уулзалтын дөчин минут дөрөвхөн минут шиг л өнгөрсөн. Бидэнд хоргодох сэтгэл байсан ч “Цаг боллоо” гэж цаанаас нь хэлэхэд шууд л босоод явчихсан. Тэр ердөө  “Би л буруутай” гээд байсан. “Бид өөдтэй байсан бол миний охин ингэж явахгүй байсан” гэхэд “Битгий тэгж бодоорой, ээжээ” гээд уйлсан.

-Анх  эхнэртэйгээ уулзах эсэх нь бүрхэг, таны хувьд хол асуудал байсан. Өнөөдөр уулзлаа. Танай гэр бүлийн өмнөөс баяртай байна?
-Анх эхнэрээ амьд эсэхийг мэдэхгүй, цаазалчихсан атлаа амьд байгаа гэж худлаа хэлээд байх шиг санагдсан. Итгэл дуусна гэж байдаг юм билээ.  Энэ олон хүний тус дэмээр уулзчихаад ирэхэд сайхан байна. “Хань нь зүгээр шүү дээ, гараад очно” гэсэн үгийг нь сонссон болохоор гараад ирэхийг нь хүлээнэ. Тэр болтол эрүүл саруул явах ёстойг ухаарч байна. Сард нэг удаа эргэж болно гэсэн. Одоо бол үгийг нь сонсож,  царайг нь харж,  байгаа газрыг нь мэдчихлээ.   

Энэ уулзалт урам зориг их өглөө.  “Зууны мэдээ” сониныхоо хамт олон болон уншигчдад, тусалж дэмжсэн бүх хүмүүстээ баярлалаа гэдгээ хэлье. Нөгөө талаар “Өндөр цалинтай ажил хийлгэе” гэж гэмгүй царайгаар хэлж яваа хүмүүсээс монголчууд минь сэрэмжлээрэй. Ийм байдлаар битгий алдаж гэнэдээрэй. Манай орны сул дорой, ядуу зүдүү байдлыг ашиглаж өөрсдийг нь өөрсдөөр нь устгуулж байгааг манай гэр бүлд тохиолдсон  явдал харууллаа. 

Л.Байгальмаа болон түүнийг энэ хэрэгт татан оруулсан  хоёр монгол хүүхэн хоригдсон. Гэвч цаад эзэд нь баригдахгүй үлдэж байна. Үр хүүхдээ өнчрүүлж, үлдсэнээ шар махтай нь хатааж, амьдралынхаа цаг хугацааг усанд хаясан чулуу шиг алдах шиг эмгэнэл, гутамшиг гэж байхгүй.  Хэдий ядарсан ч, хоолтой, хоолгүй байсан ч элэг бүтэн явах шиг жаргал байхгүйг энэ биеэрээ ойлголоо.

Д.Ариунаа
Зууны мэдээ