Америк зурхай – Хонины орд

Нийтлэг зан чанар:

Хөдөлгөөнтэй, хүнд үнэн сэтгэлээсээ ханддаг, шударга үйлийг хамгаалахад хэзээд бэлэн байдаг. Гойд нөхөрсөг хүнтэй тааралдаж байсан уу? Тэгвэл тэр чинь “хонины орд”-д төрсөн хүн гэдэгт итгэж болно. “Хонь” бүхнийг өөрийнхөө биеэр жишээлж боддог. Тэдний зоримог байдал нь зарим талаар гэнэн зантай нь холбоотой. “Хонинд” ов мэх, арга башир огт байхгүй, дэндүү итгэмтгий, үхэн үхтлээ тэр чигээрээ л байна. Худал хэлж чаддаггүй. Тэд өөртөө арчаагүй эмзэг сэтгэлтэй байх нь олонтаа. Дээрэлхүү занг үзэж чаддаггүй.

Гурав, дөрөвдүгээр сард төрсөн хүмүүс түрэмгий зантай мэт боловч бүх хүнийг өөрийнхөө найз нөхөд гэж боддог. Хэн нэгэнд урам хугарвал сэтгэлийнхээ зовиурыг ил гаргахгүйг хичээдэг. “Хонь” уйлж байвал үнэн голоосоо гомдсон гэсэн үг. Юмны ая эвийг олохдоо муухан, тэвчээргүй улс. Хэтэрхий шулуун зантай, ов мэх, хуурмаг зан угаасаа байхгүй. Яг хүүхэд шиг шулуун хонгор зан гаргах, хийсэн хэргээ хариуцах чадваргүй байх нь олонтаа бөгөөд энэ нь заримдаа эвгүй юманд хүргэдэг.

Аймшиггүй зоригтой, ямар ч бэрхшээлээс айхгүй, заяа мэдэг гэж явдаг хэдий ч өвчинд тэсвэргүй. Жишээ нь шүдний эмчид очих болбол аль болохоор л хойшлуулна. Бие нь айхтар өвдөж шаналахгүй л бол хэчнээн ч жилээр эмчид очихгүй явсаар өвчин нь газар авч ноцтой болсон үед сая нэг очно. “Хонь” нугаршгүй өөдрөг үзэлтэн болохоор архаг хууч өвчинд шаналах нь ховор. Их халуунтай ханиад, хурц үрэвсэл, цус харвахад л сая нэг сөхөрнө.

“Хонины” ордныхон аливаа ажлыг өөрөөс нь илүү сайн хийх хүн байхгүй гэж тэнхээгээ тасартал, тэр ч байтугай мэдрэлийн ядаргааны туйл болтлоо ажилладаг. Тэднийг өөр юмаар буруутгаж болно. Харин залхуу гэж хэлж яавч болохгүй. “Хонь” өс хонзон өвөрлөдөггүй, цагаахан сэтгэлтэй. Уур нь хүрсэн үедээ “хонь” арцалдагчдаа юу ч гээд хэлчихэж мэдэх боловч уураа гарсан хойно уучлал гуйхад хэзээд бэлхэн. Олон хүний гайхлыг төрүүлдэг эрс шууд зантай ч хэрэв хүсвэл эелдэг наалинхайн туйл ч байж чадна. Цагийг дэмий үрэх дургүй. Хониныхон чиглэсэн тодорхой зорилготой, ажил хэрэгч чанартай хүмүүс байдаг боловч сэтгэлийн мухартаа хийсвэрлэн бодож, уясч, гуньж, ид шидэд итгэж явдаг.

Улс төрийн зүтгэлтэн байх нь ховор. Бизнес, уран бүтээлийн ажилд онц таарна. Бас гүдэсхэн зантай нэг нь сайн зохион байгуулагч байдаг. Дарга бол залуу, хайш яйш хүнийг тэвчиж чадахгүй, хэн нэг нь ажил хийдүүлснийг мэдвэл галтайгаа бууна, харин цаадах нь буруугаа хүлээвэл өршөөж, алдаагаа засах боломж олгоно. Ийм даргын удирдлагад ажилладаг хүн илүү цаг сууж заримдаа амралтын өдөр ч ажилдаа ирэхэд бэлэн байх хэрэгтэй. Тэгсэн ч гэсэн таныг ажилдаа хожимдож, үдийн хоолноос хагас цаг хоцорч, эсвэл худал хэлж чөлөө гуйвал танд өөдтэй хандахгүй. Уг нь үнэнээ хэлчихвэл чөлөө өгч магадгүй.

“Хонь”-ийг ажилтнаар авч буй удирдах ажилтан нэг бол их онодог, эсвэл алддаг. Бүх юм түүнд яаж хандахаас л шалтгаална. Нэг л янзын юм хийлгээд байвал дорхноо уйддаг. Харин зохион байгуулах авьяас чадвараа илрүүлэх, санаачилга гаргах, аль нэг юм хийх боломжийг нь олгоод байвал гялалзаад л байна. Ажилдаа хоёр цаг хожимдож ирдэг байлаа ч ажил тарах үед цаг руугаа байн байн хараад байхгүй. Оройн цагаар ганцаар суун ажиллаж чадна. Бүтээн туурвих оргилсон хүсэлд хоногийн 24 цагийн алинд нь ч автаж магад. Тэр үед нь саад болох хэрэггүй. Гуравдугаар сарын сүүлч, дөрөвдүгээр сард төрсөн хүмүүст мөнгө, шагнал нь хоёрдугаар зэргийн ач холбогдолтой зүйл. Хийснийхээ хэрээр авах нь зүйтэй гэж бодоцгоодог. Гэхдээ нэр хүнд, амжилтыг эд баялгаас чухалд тооцдог. Авьяас чадвар, амжилт ололтыг нь үнэлж байвал “хонь” улам илүү ажилладаг. Иймд гярхай удирдагч “хонийг” тушаал дэвшүүлэх, бие дааж ажиллахыг нь зөвшөөрөх, тэр ч байтугай өөрийнхөө орлогчоор тавибал маш зөв алхам болно.

“Хонь” танд гомдвол, эсвэл танаас уйдвал зан авир нь дорхноо л мэдрэгдээд ирнэ. “Хонь” тэвчээргүй, зоригтой, өөртөө итгэлтэй, маш өгөөмөр, өрөвчхөн, тэгсэн атлаа баргийн юмтай эвлэрдэггүй. Гаднаас нь харахад амгалан юм шиг байвч дотроо сэтгэл санаа, сэрэл мэдрэл нь буцалж явдаг. Аль нэг ажил нь бүтэлгүйтвэл ямар ч аргаар хамаагүй бүтээхийн төлөө зүтгэнэ.

Хэрэв эрэгтэй бол… 

Гурав, дөрөвдүгээр сард төрсөн эр хүн хэн нэгэнд үнэхээр дурласан бол тэр хүндээ л үнэнч байсаар дуусна. Шударга шулуун зантай болохоороо хэд хэдэн бүсгүйтэй зэрэг явж чадахгүй. “Хонь” их хартай, энэ талаараа “арслан”-тай л дүйнэ. Тийм болохоор эхнэр нь буюу сэтгэлтэй бүсгүй нь түүнийг хууран мэхлэх бүү хэл санамсаргүй өөр хүн рүү харц чулуудахад ч сүйд болж мэднэ. “Хонь” харамч биш, бэлэг сэлт өгөхдөө дуртай. Гэвч орлогоо эхнэртээ хянуулж цагдуулах дургүй. Эхнэрээ зөвхөн гэрийн ажилтай зууралдахад мөн дургүй. Тэдэнд ухаалаг амьдралын хань хэрэгтэй.

Хэрэв эмэгтэй бол… 

Гурав, дөрөвдүгээр сард төрсөн хүүхнүүд шар замын 12 ордын бүхий л хүүхнүүдээс илүү, эр хүний гар харалгүйгээр аж төрж чадна. “Хонины орд”-ын хүүхнүүд эр хүнийг үнэлэх өөрийн бодолтой. Эргэн тойрных нь эрчүүдээс сэтгэлд нь таарах хүн олдохгүй. Яагаад гэвэл тэд өөрсдийгөө ямар ч юмыг эрчүүдийн хэнээс нь ч илүү сайн, илүү хурдан хийж чадна гэж боддог.

“Хонины” ордонд төрсөн хүүхнүүд хэрэгтэй гэж үзвэл сэтгэлтэй болсон хүндээ хайр дурлалаа түрүүлж илчилж чадна. Өөрийгөө цааш түлхсэн хүнийг сонирхох нь элбэг. Өдий төдий хүн сонирхож эргүүлдэж байдаг боловч сэтгэл зүрх нь цорын ганц, бүтэшгүй хүн рүү үргэлж тэмүүлж байдаг. Гурав, дөрөвдүгээр сард төрсөн хүүхнүүд магтуулах дуртай. Гэхдээ магтаалыг хэтрүүлэх хэрэггүй. Тэд хайрлуулж байгаагаа мэдвэл тэр хүндээ онцгой үнэнч байдаг. Гэхдээ эр хүнд захирагдах дургүй нь эрчүүдийг галзууруулах дөхдөг.

Энэ ордод төрсөн хүүхнүүд хүнтэй суухаасаа өмнө ч, хойно ч бүрэн эрх чөлөөг эдлэхийг эрмэлзэнэ. Яс маханд нь шингэсэн шударга зангаасаа болж шалиг зан хэзээ гаргадаггүй. Хэн нэгэнд сэтгэл хөрч өөр хүнд сэтгэлтэй болсон бол заавал ч үгүй үнэнээ хэлнэ.

“Хонины орд”-ын эмэгтэйчүүд сайн эхчүүд, үр хүүхдээ эрүүл чийрэг, цэвэр цэмцгэр, сайн хувцастай, аз жаргалтай байлгах гэж үргэлж санааширч явна. Тэд хүүхдээ биеэ даасан хүмүүс болгохын тулд хатуу чанга сахилга батад дасгана. Гэсэн ч хүүхдүүд нь хайр энхрийллээр ер дутахгүй. Зав гаргаж хүүхдүүддээ унтахаас нь өмнө сайхан үлгэр яриад өгчихдөг зантай.

Хүүхэд ахуй цагтаа… 

Гуравдугаар сарын 21-нээс дөрөвдүгээр сарын 20-ны хооронд төрсөн хүүхдийн эцэг эх нь “зочдоо” хүлээн авч байх хооронд сая төрсөн “нялх” хурга орон дотроо бахирч гарна. Тэр нь та нар намайг эгшин ч болов ганцааранг минь орхиж яаж зүрхлээ вэ? Эцсийн эцэст энд чинь хэн нь жанжин болж байнаа? гэсэн үг. Хэн нь жанжин болохыг эцэг эх нь амаржих газраас ирсэн даруйдаа мэдэж авна.

Та хүүгээ /охин ч байсан ялгаагүй/ халбагаараа ширээ нүдэж, өгсөн хоол өөрт нь тохирохгүй гэдгийг нотлох гэж хоолныхоо ногоог зад тургиж байхыг хараад энэ үг үнэн болоход итгэнэ. “Хурга” үе тэнгийнхээ багачуудаас хэлд ч, хөлд ч түрүүлж орно. Шүд нь загатнасан үед тун явдалтай. Их сониучхан, явахгүй газаргүй, оролдохгүй юм гэж үгүй. Хурц үзүүр, иртэй зүйл, чүдэнз зэргийг сайн нуух хэрэгтэй. Тэд бэртэж гэмтэн, гар хөлөө эсгэж, түлэгдэх гээд байдаг тул хараа хяналтгүй орхиж болохгүй.

Бяцхан “хурга” өсч өндийх явцдаа улаан бурхан, гахайн хавдар, салхин цэцгийг дажгүй туулж гарсны дараа ааш авир нь улам ч нэмэгдэнэ. Ялихгүй л эсэргүүцэлтэй учирвал уур нь дүрсхийнэ, гэхдээ дорхноо намдана. Шуурганы дараа наран мандах лугаа уурласныхаа дараа үргэлж инээмсэглэж байдаг. Шуналгүй, бусадтай тоглоомоо дуртайяа хуваалцана. Сургуульд орохдоо гэрийн даалгавраа үл тоомсорлох хандлага гаргана. Яаж ч загнаад, бусдаар жишээ авч яриад нэмэргүй. Харин “Миний хүү бусдын хүүхдийг арай л гүйцэхгүй доройхон амьтан юм даа, одоо яая гэхэв дээ” гээд хэлчихвэл бусдаас дутахгүй, харин ч илүү гэдгээ нотлох гэж хичээж гарна даа.

Дөрөвдүгээр сард төрсөн хүүхэд дүрслэн бодох чадвар сайтай. Тэд агуу их мөрөөдөгчид. Мөрөөдөл нь үргэлж тодорхой байдаг. Хүүхдүүд үгэнд нь үл орж, өөрийг нь дагахаа больчихвол сэтгэл нь эмзэглэж, эцэг эхдээ гүйж ирнэ. Ийм үед нь түлхэж болохгүй, тайвшруулж, амьдралд бүх юмыг шууд дайрч захиран тушаах журмаар хийж болдоггүйг тайлбарлаж өгөөрэй. Гэхдээ өөртөө итгэх итгэлийг нь бүү алдагдуулаарай. Тэр чанар өөрт нь агаар ус шиг хэрэгтэй. Тэд аав, ээжтэйгээ холбоо тасрах юм бол гэрээсээ оргох оролдлого хийж мэднэ. Ийм явдал тэдэнд бишгүй нэг тохиолддог.