Үсрээ, Жижигзургаа, Галтогоо, Оргодол, Өтгөс, Тавантивүүд сонирхолтой нэрст жагсчээ

“Дуудах нэрийг эцэг эх, дуурсах алдрыг өөрөө олдог”, “Нэр хугархаар яс хугар” гэхчлэн хүний нэр ямар эрхэм нандин, үргэлж хайрлаж хамгаалж явах ёстой зүйл гэдгийг Монголчууд эрт дээр үеэс үр ачдаа сургаж ирсэн уламжлалтай. Хамгийн ахмад настан мэргэдээр дөнгөж мэндэлсэн үрдээ нэр хайрлуулдаг. Энэ заншил нийгэм улс төрийн байдалтай холбоотойгоор хувьсан өөрчлөгдсөөр өдий хүрчээ. Мөн шашны янз бүрийн үзэл баримтлалаар хүүхдэдээ муу зүйлээс хамгаалж, ан амьтан, эд хогшлын нэр өгөх нь элбэг байдаг байна. Харин орчин үед нэг нэртийн чих нэг гэдгийн адилаар хүмүүсийн нэр аажмаар адилсч аль болох товч бөгөөд олон үегүй мөн гадаад нэр өгөх нь элбэгшжээ. 

Мөн төрсөн гаригийнх нь болон түүхэн хүмүүсийн нэр өгдөг. Тухайлбал, Есүхэй, Чингэс, Тэмүүжин, Мандуул, Бат, Мөнх, Хубилай зэрэг хаадын нэр, Монголжингоо, Гоомарал, Өүлэн, Бөртэ, Есүй, Хулан, Мандухай, Ану зэрэг хатдын нэр, Хасар Бэлгүүдэй, Өгөдэй гэх мэт Чингэс хааны үр хүүхэд, дүү, шадар жанжнуудын нэрийг өгөх нь олон байдаг аж.

Улсын иргэний бүртгэл мэдээллийн төвөөс авсан мэдээллээр одоогоор хамгийн түгээмэл хэрэглээтэй нэрийг Бат-Эрдэнэ гэдэг нэр тэргүүлдэг юм байна. Ийм нэртэй хүн Монголд 13473 байдаг бөгөөд 1990-1999 онд төрсөн 3552 хүүхдэд өгчээ. Энэ нь Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар дархан аварга Б.Бат-Эрдэнэ улсын баяр наадам болон цагаан сарын барилдаанд олон түрүүлж монгол түмний бахархал болсонтой холбоотой аж.

Мөн Отгонбаяр, Алтанцэцэг, Оюунчимэг, Батбаяр, Болормаа, Энхтуяа, Лхагвасүрэн, Нэргүй, Энхжаргал, Ганзориг, Мөнхбат гэсэн нэр түгээмэл юм. Харин хамгийн богино нэр Их, Иш, Од, Оч, Юм, гэсэн нэр байна. Дээр үеийн хамгийн урт нэр шашин их дэлгэрч байсан үед олон үг хоршиж бүтээсэн нэрээр Лувсанчойдовнаваанбалжиддашцэрэн тодорч байж.

Харин сүүлийн үеийн нэрнүүд Ичинхорлооцэвэлмаа, Эхорнынэгөглөө, Идэрзолзаяажаргал, Чибишбибаатар, Сүхбатмонголхүү, Хоёрмөнхцасталтай, Баасанбүүвэйбаатар, Энхтөгөлдөрбаясгалан, Соронзонболдбаатар, гэх мэт дөрвөн үгээс бүтдэг байна.

Ер нь сүүлийн жилүүдэд түгээмэл нэр өгөх нь багасч нэг үгээс бүтсэн богино болон ховор содон нэр өгөх хандлага ажиглагдах болжээ. Тэр нь Дөлгөөн, Билгүүн, Тогтуун, Цэлмүүн, Золбоо, Нинжин, Эсэр, Тайшир, Аялгуу, Эгшиглэн, Энэрэл нэртнүүд юм.

Харин сонирхолтой нэрсийн жагсаалтад Итгэмжлэх, Пропуск, Винтов, Нато, Нүб, Үсрээ, Жижигзургаа, Моцарт, Галтогоо, Хурга, Оргодол, Өтгөс, Тавантив нар оржээ.

Хүний нэр дом тарнийн ид шидтэй, хүний амьдралын зам мөрд нөлөөтэй, хувь заяатай холбоотой гэж ярьдаг. Мөн муу юмнаас төөрүүлж хамгаалдаг гэх нь ч бий.

Н.Алтанцэцэг